Op zaterdag 19 november is in het Zeeuws Museum een tentoonstelling geopend over het levenswerk van Johannes Goedaert (1617-1668). Deze stadgenoot die 400 jaar geleden is geboren, was niet alleen een kundig fijnschilder maar ook entomoloog avant la lettre.

Gastcurator en kunstenaar Sophie Krier is al een tijd geïnteresseerd in de manier waarop Goedaert kunst met wetenschap verbindt. Met oog voor het hier en nu, voert ze ons mee langs zijn gedetailleerde prenten, levendige beschrijvingen en zijn aanstekelijk enthousiasme voor nieuwe ontdekkingen.

Metamorphosis Naturalis

Terwijl Goedaert zich gedurende zijn leven bekwaamt in het fijnschilderen, wordt hij een meester in het nauwkeurig waarnemen van gedaanteverwisselingen bij vliegen, maden, rupsen en kevers. Ieder stadium - van eitje, via rups en pop tot vlinder - fascineert hem. Drieëndertig jaar lang kweekt, bestudeert, tekent en beschrijft Goedaert de wonderlijke insectenwereld. Aan het eind van zijn leven legt hij zijn ontdekkingen en bevindingen vast in zijn driedelige boek Metamorphosis Naturalis. Het bevat de vroegste vermeldingen in woord en beeld van meer dan honderd insectensoorten die voorkomen in Zeeland en Nederland. Zo legt Goedaert met zijn werk een basis voor wat later een eigen vakgebied zou worden: de entomologie.

Als Goedaert niet zoveel geduld, vertrouwen en steun had gehad bij wat hij deed, was zijn driedelig boekwerk Metamorphosis Naturalis er nooit gekomen. Vrienden haalden hem over tot publiceren, maar hij was zich wel bewust van de waarde van zijn aanpak. De ondertitel meldt …niet uyt eenighe boecken, maer alleenelijck door eygen ervarentheyd uytgevonden, beschreven, ende na de konst afgeteyckent. Bij verschijning in 1660 was het eerste deel direct een bestseller.

Metamorphosis Naturalis, uyl

In een tijd waarin kennis met een enkele muisklik opvraagbaar is, herinnert Goedaert ons aan het belang van steeds opnieuw kijken, bevragen en aandacht schenken aan wat onbelangrijk of zelfs verwerpelijk lijkt. Zelf onderzoeken, geduld oefenen en je oordeel durven uitstellen kan ons tot nieuwe inzichten, waarden of waarheden brengen. In de geest van Goedaert gaat deze tentoonstelling dan vooral ook over het plezier van heel goed kijken!

Kees beaart

Deze tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met Kees Beaart, Goedaertkenner, bruikleengever en samensteller van het boek Johannes Goedaert Fijnschilder en Entomoloog, dat op 19 november 2016 bij de opening van deze tentoonstelling is verschenen. Het boek is te koop in de museumwinkel.

Sophie Krier

Sophie Krier (LUX/BE) is kunstenaar en docent. Haar onderzoekende manier van werken verkent de grenzen van kunst en design via redactionele projecten. Ze heeft oorspronkelijk een opleiding textiel ontwerp gevolgd aan de Design Academy in Eindhoven, maar haar manier van werken is nu meer verweven met tekenen, schrijven, video en sociaal geëngageerd werk. Ze geeft lezingen en workshops in binnen- en buitenland. In 2016 heeft University College Roosevelt in Middelburg Sophie Krier aangesteld als course director van de nieuwe specialisatie Art & Design Practice.