Over eenZM

Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem dat door de coronapandemie is verergerd en extra zichtbaar is geworden. De missie van het Zeeuws Museum is om kunst en erfgoed in te zetten voor een veerkrachtige samenleving waarin iedereen ertoe doet. Met steun van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) onderzoeken wij gedurende vier jaar hoe we als Zeeuws Museum kunnen bijdragen aan de bestrijding van eenzaamheid. Het museum is een plek voor ontmoeting, waar je kennismaakt met andere perspectieven en waar je (nieuwe) vaardigheden kunt ontwikkelen. Wij geloven dat verbeelding en creativiteit een belangrijke rol kunnen spelen in het ervaren van zingeving en betekenisvol contact.

Ons programma heeft als naam eenZM gekregen (spreek uit: één zet èm). Je kunt dit lezen als eenZAAM of als één ZEEUWS MUSEUM. We geven deze naam een positieve lading van eenheid en verbondenheid die geassocieerd kan worden met de landelijke campagne ‘Een tegen eenzaamheid’.

Eenzaamheid is een complex fenomeen dat op verschillende manieren tegengegaan kan worden, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. De focus kan liggen op het bespreekbaar maken ervan, wat wij bij Een goed gesprek proberen. Samen kijken we naar een kunstwerk dat geassocieerd kan worden met je alleen of juist verbonden voelen. Hierna gaan we met elkaar in gesprek. Door ervaringen te delen gaan we op zoek gaan naar een gedeelde waarheid. Het doel van dit project is om gesprek over eenzaamheid en verbinding te stimuleren. Hiermee hopen wij bij te dragen aan het doorbreken van het taboe wat rust op praten over gevoelens van eenzaamheid. Eén van de deelnemers aan Een goed gesprek schrijft na afloop: ‘Ik vond het bijzonder om met vreemden over dit onderwerp te praten. Er was een open sfeer waardoor je makkelijker vragen stelde aan anderen.’

Eenzaamheid kan ook tegengegaan worden door mensen het gevoel (terug) te geven dat ze gehoord worden en van betekenis zijn. Bij de tentoonstelling protest processie parade, waarmee we in 2023 starten, bieden we een workshopprogramma aan in samenwerking met de Protest Banner Lending Library van kunstenaar Aram Han Sifuentes.  Door in onze workshop samen te werken aan een banner, hopen we dat deelnemers zich gesteund, verbonden en gehoord voelen in hun streven naar verandering. We bieden een plek waar mensen op creatieve wijze een stem kunnen geven aan gevoelens van boosheid, bezorgdheid of onrechtvaardigheid over persoonlijke of gemeenschappelijke kwesties waarvoor zij niet genoeg steun of actie zien in hun omgeving of in de samenleving.

Met eenZM richten we ons niet op een afgebakende, eenduidige doelgroep. We willen juist graag samenwerken met verschillende groepen en organisaties, zoals huisartsen, thuiszorg, mensen die in de wijk werken, dagopvang, kerken, AZC’s, buurthuizen enzovoort. Contact met partners die ‘achter de voordeur’ bij mensen kunnen kijken, is voor ons belangrijk, omdat juist daar vaak sprake is van eenzaamheid die moeilijk zichtbaar is. De partners kunnen mogelijke drempels verlagen voor mensen om deel te nemen aan museumactiviteiten. Dat is voor ons waardevol.

Jaarlijks ontwikkelen we één nieuw project, steeds met een andere doelgroep, met een experimentele aanpak. Dit doen we naast onze langlopende activiteiten waarvan we denken dat die al bijdragen aan het verminderen van gevoelens van eenzaamheid. In WERKPLAATS ontdekken mensen hoe je makkelijker contact legt als je samen aan het werk bent. In Huis van Herinnering en Onvergetelijk Zeeuws Museum worden ouderen met (beginnende) dementie uitgenodigd om deel te nemen.

Projecten en partnerschappen

Met het oog op samenwerking volgens de principes van OF/BY/FOR ALL zoeken we contact met Zeeuwse LHBTQIA+ ers die deel uitmaken of hebben gemaakt van een chosen family of gekozen familie.

Als partner in het project Kunst op Recept van Welzijn Middelburg en Kunsteducatie Walcheren ontvangen wij regelmatig mensen met psychosomatische klachten die deelnemen aan activiteiten. Hierdoor dragen we bij aan het vergroten van hun mentale veerkracht.

Het Pennywafelhuis, een sociaal-artistiek project in de Middelburgse wijk Dauwendaele, werkt o.a. mee aan de tentoonstelling HOTCHPOTCH met modeontwerper Duran Lantink. Sinds 2023 werken wij ook samen met Stichting de Vrolijkheid Middelburg.

Met de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid slaan bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheidsinstellingen de handen ineen om eenzaamheid te verminderen. Wij zijn hierbij in 2023 aangesloten.

Over het impactonderzoek

Om te weten te komen en vast te leggen wat de impact van onze activiteiten is op deelnemers, museumbezoekers, maar ook onze eigen medewerkers, doen wij impactonderzoek. We baseren onze onderzoeksopzet op beschikbare wetenschappelijk literatuur over eenzaamheid en hoe dat effectief tegengegaan kan worden. We nemen de tijd en reflecteren op de resultaten, zodat de impact van toekomstige projecten vergroot kan worden. Lees hier het impactrapport van een Goed Gesprek!

Wij vinden het leuk om ervaringen met impactonderzoek met andere musea uit te wisselen, en ook verdere vragen over onze aanpak beantwoorden we graag. Je kunt hiervoor contact opnemen via m.roelfsema@zeeuwsmuseum.nl.