Het is een bijzondere gewaarwording om in de beslotenheid van mijn eigen huis terug te kijken op 2019. Zo dichtbij nog en toch in gedachten ook zo ver weg. In 2019 een bruisend museum met ongelooflijk veel activiteiten en nu in mei 2020 al een paar maanden een gesloten deur, zowel voor ons medewerkers als voor u, ons publiek.

Het voelt goed om terug te kijken op wat voor ons een heel dynamisch en bewogen jaar is geweest. Een jaar om trots op te zijn; op wat we gedaan en bereikt hebben. Met elkaar zijn we robuust, we kunnen tegen een stootje en samen zijn we ongelooflijk creatief. Eigenschappen die we nu en in de nabije toekomst heel hard nodig zullen hebben. Het geeft vertrouwen in elkaar en in de toekomst.

Nooit meer werken
2019 heeft in het teken gestaan van de expositie Nooit meer werken, waarvan we niet hadden bedacht dat die nu extra relevant zou worden. In deze tentoonstelling stellen wij ons een wereld voor waarin werken niet meer de belangrijkste structuur vormt op basis waarvan ons leven en onze omgeving zijn ingericht. Werk verandert voor iedereen in rap tempo: flex wordt de norm en machines gaan de mens in steeds meer beroepen aanvullen of vervangen. In de toekomst speelt werk voor jong en oud een nieuwe rol. Aan de hand van acht kunstwerken wordt de betekenis van werk onderzocht. Ze laten verschillende strategieën zien om met de verandering van werk om te gaan: het ene roept op tot verzet, het andere probeert het systeem te hacken of bereidt ons voor op een leven na het werk. Weer een ander laat zien hoe we de herinnering aan werk levend houden in rituelen. Voldoende invalshoeken dus voor bezinning over werk en vrije tijd.

Mannenpak
In de presentatie Mannenpak vertelt het pak het verhaal van zijn eigenaar. Ondanks de bijna identieke vorm tonen de pakken een landschap aan verschillen. Door dragen, werken, verslijten en verstellen zijn de sporen van het gebruik te herleiden. Wie is die man die in dit pak woont? Zijn pak verraadt zijn functie binnen de gemeenschap, zijn geloof en zijn werk. De constructie en juist ook de deconstructie geven het pak een eigen gezicht.

Inmiddels kiest het Zeeuws Museum er jaarlijks voor een opvallende presentatie te geven op de Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven. Hier wordt nieuw, innovatief en spraakmakend design getoond aan professionals en liefhebbers. De inrichting van onze stand in het Veemgebouw staat dit jaar in het teken van de tentoonstelling Mannenpak die in juni is geopend, met bijzondere aandacht voor het nieuwe personeelsuniform.
Medewerkers van het Zeeuws Museum dragen een mannenpak van modeontwerper Monique van Heist. Voor het Zeeuws Museum ontwerpt en lanceert zij in 2018 een uniek uniform, gemaakt van typische stof voor werkpakken, zoals denim, chambray en moleskin. Deze laatste is een hedendaagse variant op het oude pilo. Voor de snit en het patroon van dit nieuwe uniform onderzoekt Monique van Heist zowel het Zeeuwse boerenjasje als het blauwe Franse werkjasje.

Herinrichting Wonderkamers
In oktober openen na een lange voorbereiding de nieuw ingerichte Wonderkamers. Deze bevinden zich op de zolder van het museum en vormen een wereld in het klein. In drie kabinetten worden meer dan 200 Zeeuwse en exotische voorwerpen tentoongesteld. Elk object met een eigen geschiedenis, een eigen verhaal.
Beeldend kunstenaar Pepijn van den Nieuwendijk (Cirque de Pepin) werkt mee aan het nieuwe uiterlijk van de Wonderkamers. Zijn gedetailleerde, surrealistische wandschilderingen (van meer dan 100 m2) lijken uit een fantasiewereld afkomstig, geïnspireerd op objecten die in de kabinetten te zien zijn.
In de Wonderkamers staat de relatie tussen kunst en wetenschap centraal. De Wonderkamers dagen bezoekers uit om buiten de kaders te denken, op een andere manier te kijken en vragen te stellen.

Collectie op reis
2019 Is ook een jaar van grote collectiemobiliteit, enerzijds ten gevolge van de jubileumtentoonstellingen vanwege de viering van 250 jaar Zeeuws Genootschap, anderzijds vanwege deelname met een ruime selectie van de eigen collectie aan de Grote Suriname-tentoonstelling in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.
Samen met de negen conservatoren van het Zeeuws Genootschap werken we aan vier verschillende tentoonstellingen verspreid over Zeeland:

• in Museum Het Warenhuis in Axel (Kijk naar beneden, dan zie je meer) gewijd aan de geologie van Zeeuws-Vlaanderen.
• In het Stadhuismuseum Zierikzee werd de expositie Expeditie IJstijd getoond, met fossiele botten van mammoet tot bever en van zeekoe tot dwergvinvis.
• In Historisch Museum De Bevelanden werd de tentoonstelling UitMUNTend samengesteld met allerlei munten en penningen uit Zeeland.
• In Terra Maris, Museum voor natuur en landschap in Oostkapelle werd de tentoonstelling Vikingen op Walcheren? vondsten, verhalen, feiten en fabels gepresenteerd.

Verwervingen
Het Zeeuws Museum ging in 2018 een bijzondere samenwerking aan met Anouk van Klaveren, Dewi Bekker, Christa van der Meer en Gino Anthonisse die samen het modeontwerperscollectief Das Leben am Haverkamp vormen. Zij ontwikkelden een nieuwe collectie kleding, accessoires en andere gebruiksvoorwerpen op basis van beschrijvingen die Zeeuws Museumbezoekers gaven over een willekeurige selectie van voorwerpen uit de museumcollectie. Een deel van deze collectie is aangekocht.
In dit project stond de interpretatie centraal, van de bezoeker zowel als van de vormgevers. Hiermee wordt duidelijk hoe de collectie op oneindig veel manieren bekeken wordt maar ook als inspiratie kan worden gebruikt.

Ter voorbereiding van de tentoonstelling H.E.L. – Jan de Prentenknipper in 2020, wordt op 23 november 2019 een Jan de Prentenknipperdag georganiseerd. Het Zeeuws Museum hoopt zo een beter beeld te krijgen van hoeveel prenten er nog in particulier bezit zijn en eventueel bijzondere prenten tegen te komen voor in de tentoonstelling. Er worden 39 prenten binnengebracht waarvan een groot deel nog onbekend. Een van de prenten wordt op deze dag door de eigenaar aan het Zeeuws Museum geschonken.

Sociaal-maatschappelijke programma’s
De sociaal-maatschappelijke programma’s Onvergetelijk Zeeuws Museum en Huis van Herinnering worden gecontinueerd. In samenwerking met Samen dementievriendelijk organiseert het museum twee keer de publiekstraining Goed omgaan met dementie. Deze training is voor iedereen die meer wil weten over dementie. In de training leert men in simpele stappen beter contact te maken als je een (on)bekende met dementie tegenkomt. Na afloop kan men deelnemen aan de demonstratierondleiding Onvergetelijk Zeeuws Museum.

Ook in 2019 zijn de bezoekcijfers goed te noemen. Vooral bezoekers met een Museumkaart of een VIP-kaart van de BankGiro Loterij weten het museum (ook in de zomermaanden) steeds beter te vinden. Naast een bezoek aan het museum komen meer en meer mensen activiteiten op locatie bezoeken.

Vooruitblik 2020
Voor 2020 hadden we een uitgebreid programma in de startblokken staan. Samenwerking met het onderwijs rondom robotica met als doel meer wetenschap in het museum, nieuwe tentoonstellingen, uitbreiding van de programma’s in het sociale domein. Door veel van onze plannen is een flinke streep getrokken door de maatregelen ten gevolge van de coronacrisis.
Waar we kunnen wijken we uit naar digitale toepassingen zoals bijvoorbeeld in de samenwerking met het onderwijs. We passen ons tentoonstellingsprogramma aan, maar werken vooral toe naar een heropening van het museum zodat we u daar weer op een veilige en inspirerende manier kunnen ontvangen. Want uiteindelijk gaat er niets boven een echte ontmoeting. Wij zien u graag (weer) in het museum in 2020.

Marjan Ruiter

Directeur

14 mei 2020