Leren & Verbinden

Het Zeeuws Museum verbindt nieuwe generaties met het erfgoed van Zeeland. In samenwerking met verschillende sectoren van onze maatschappij, waaronder onderwijs, culturele en kunstinstellingen, wetenschap, zorginstellingen en het bedrijfsleven, binnen en buiten Zeeland, onderzoekt het Zeeuws Museum wegen om deze verbinding duurzaam tot stand te brengen en te onderhouden.

ONDERWIJS

Educatie is één van de speerpunten van het Zeeuws Museum. Educatie richt zich zowel op jongeren (zowel in schoolverband als daarbuiten) als op volwassenen. Voor beide doelgroepen is er een aanbod op maat. Het museum stelt zich ten doel kennis en ervaring op een interactieve wijze te delen.

Voor het basisonderwijs zijn in 2018 een tweetal educatieve programma's ontwikkeld die de leerlingen actief betrekken bij de vaste presentatie Dit is Zeeland. Voor de groepen 1 en 2 is dit Beestenbal, een programma in twee delen, bestaande uit een les op school en een bezoek aan het museum. In het museum gaan de leerlingen op ontdekkingstocht in de zalen van Dit is Zeeland. Bij Beeldtaal, ontwikkeld voor de groepen 3 t/m 6 van het basisonderwijs, gaan leerlingen onder begeleiding van museumdocenten aan de slag met de collectie en rekwisieten om zo het gesprek op gang te brengen. Museumdocenten ontvingen hiervoor gerichte instructies.

ZM in de school
Het Zeeuws Museum heeft een uitleencollectie van museale voorwerpen waarmee het museum naar basisscholen in Zeeland reist. De voorwerpen vormen de basis van een doorlopende ontwikkelleerlijn voor het primair onderwijs: ZM in de school. Met bijna vijftien jaar ervaring is het inmiddels een volwassen educatief programma met eigen affiche, flyer en logo. Drie basisscholen participeerden het schooljaar 2018-2019 en ook weer in het schooljaar 2019-2020. Het zijn de ABS en de Wilgenhof in Middelburg en het Kompas in Oost Souburg.

Voor diverse middelbare scholen hebben in 2019 groepsontvangsten plaatsgevonden met activiteiten, afgestemd op tijdelijke en/of vaste presentaties. Het betrof groepen van 100 tot 250 leerlingen van het Lodewijkcollege (Terneuzen), Reynaertcollege (Hulst), CSW en SSG Nehalennia (Middelburg) en Goese Lyceum.

Mireille Hentenaar, stagiaire van de Willem de Koning Academie in Rotterdam verzorgde in maart en april een CKV-project bij Das Leben am Haverkamp voor de leerlingen Culturele en Kunstzinnige Vorming van de Christelijke Scholengemeenschap. De leerlingen maakten en presenteerden hun kunstwerken in de werkplaats van het Zeeuws Museum. Ouders, familie en vrienden van de leerlingen waren hiervoor uitgenodigd.

Kinderen en familie
In 2019 is gestart met de vogelrondleiding in de vaste presentatie Dit is Zeeland. Deze rondleiding is opgezet in samenwerking met de vogelwerkgroep Walcheren. Naast aandacht voor de opgezette vogels en de vele werken die direct en indirect te maken hebben met de habitat van de Zeeuwse vogels, geeft het een mooi beeld van onze Zeeuwse vogelrijkdom in historisch perspectief.

Bij lopende tentoonstellingen zijn evenals voorgaande jaren met regelmaat naast (familie)rondleidingen ook goed bezochte hands-on workshops in de werkplaats uitgevoerd. In vakantieperioden ligt een extra accent op familieactiviteiten en is er sprake van een speciale programmering. In 2019 zijn dit de Kinderkunstweek (maart), de Middelburgse stadsfeesten (juni) en de Maand van de Geschiedenis en Museumkidsweek (allebei in oktober).

De Tetra Challenge, een van de activiteiten tijdens de N8vdN8

Speciaal gericht op familiebezoeken zijn de ZM ZIGZAG en de ZM Ziezo. In 2019 werden twee geheel nieuwe versies gepresenteerd. De ZM ZIGZAG is het 'papieren mobiel' van het Zeeuws Museum, en met name een speelse kijkwijzer voor de (semi)vaste presentaties Dit is Zeeland en de Wonderkamers. De ZM ZIEZO is meer een familiespel op een papieren iPad en bedoeld voor een bezoek aan Dit is Zeeland. Het is een keuzemenu met appjes en een serie open vragen die je met elkaar kunt bespreken.

SAMENWERKING

Door samen te werken met onderwijs, culturele en maatschappelijke instellingen, kunstenaars en het bedrijfsleven, fungeert het museum als verbindende factor. Het museum biedt context en verrassende invalshoeken en stimuleert hiermee het maatschappelijk debat over actuele onderwerpen.

Samen met diverse partners draagt het museum ook in 2019 bij aan een aantal van de maatschappelijke opgaven van Zeeland: een vitaal Zeeland (ouderenzorg, mensen met dementie, mensen met een beperking), cultuureducatie voor alle leeftijden, talentontwikkeling, de creatieve industrie, professionalisering van de museumsector en een aantrekkelijke culturele omgeving voor (potentiële) bewoners en bezoekers van Zeeland.

Zeeuwse musea
Het Zeeuws Museum adviseert andere musea in Zeeland over museumzaken, beleid, etc. en draagt zo bij aan de professionalisering van de sector. In 2019 wordt evenals in het voorbereidend jaar 2018 intensief samengewerkt voor het realiseren van tentoonstellingen (ter gelegenheid van het 250-jarig jubileum van het Zeeuws Genootschap) in streekmuseum Het Warenhuis in Axel, Terra Maris in Oostkapelle, Historisch Museum De Bevelanden in Goes en Stadhuismuseum Zierikzee.

Zeeuwse Ankers
Binnen de context van Zeeuwse Ankers werkt het museum samen met verschillende partijen aan de door de Provincie geformuleerde maatschappelijke opgave Zichtbaar Zeeland. Zo draagt het bij aan het zichtbaar en beleefbaar maken van Zeeland.

SOCIAAL MAATSCHAPPELIJKE PROGRAMMA’S

Een plek die mensen verbindt en met elkaar in gesprek brengt. Dat is wat het Zeeuws Museum in samenwerking met gemeenschappen en groepen mensen in Zeeland nastreeft. Met dit voor ogen worden speciale programma's ingezet. Uitgangspunt is dat de sociale en maatschappelijke betekenis van de projecten voor deze specifieke doelgroepen van grote waarde zijn.

Onvergetelijk Zeeuws Museum
In 2019 nemen in totaal twintig groepen mensen deel aan de rondleiding Onvergetelijk Zeeuws Museum, een gezellig en ontspannend uitje voor mensen met (beginnende) dementie en hun naasten (familie, vrienden of huisgenoten). Deelnemers bekijken in een kleine groep een aantal collectiestukken waarover zij met elkaar in gesprek gaan. Tijdens Onvergetelijk staat het genieten centraal. Door verhalen, herinneringen, associaties en ideeën te delen, brengen zij met elkaar de (Zeeuwse) kunstwerken tot leven. De speciaal hiervoor getrainde rondleider helpt de deelnemers op weg met vragen en creatieve opdrachten. Elke maand is er een ander thema.

Momentopname tijdens rondleiding Onvergetelijk Zeeuws MuseumFoto Mieke Wijnen

Het Zeeuws Museum neemt hiermee deel aan het landelijk programma Onvergetelijk. Bijzonder aan dit programma is dat het niet alleen leidt tot een verbetering van de kwaliteit van leven van de persoon met dementie. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het ook positieve effecten heeft voor de mantelzorger en de relatie tussen beiden. Bovendien biedt het museum hiermee een veilige en inspirerende omgeving om met lotgenoten in contact te komen. Tijdens het programma ligt de focus op het positieve, creatieve en inspirerende, niet op de ziekte. Het programma is geïnspireerd op het Meet Me at MoMA-programma van het Museum of Modern Art in New York.

Goed omgaan met dementie
In samenwerking met Samen dementievriendelijk organiseert het museum twee keer de publiekstraining Goed omgaan met dementie. Deze training is voor iedereen die meer wil weten over dementie. In de training leert men in simpele stappen beter contact te maken als je een (on)bekende met dementie tegenkomt. Na afloop kan men deelnemen aan de demonstratierondleiding Onvergetelijk.
In 2019 vonden twee trainingen plaats in samenwerking met Dementievriendelijk Zeeland met aansluitend demonstratierondleidingen Onvergetelijk. Twee demonstratierondleidingen Onvergetelijk werden verzorgd bij een symposium op HZ Zeeland en een bij het Alzheimercafé Walcheren.

Huis van Herinnering
Het Zeeuws Museum initieert in 2013 het project Huis van Herinnering. Samen met de zorgorganisatie Stichting voor Regionale Zorgverlening (SVRZ) en Scalda (School voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie) zijn in 2016 voorbereidingen getroffen voor een verdieping van dit participatieproject. In 2017 start de uitvoering van dit generaties-verbindende programma. In 2018 is het programma uitgebouwd met een pilot voor ouderen en medewerkers van de SVRZ.

Bedankkaartjes van SCALDA-studenten aan deelnemers Huis van Herinnering

In Huis van Herinnering komen jong en oud samen in het museum. Tijdens het museumbezoek worden herinneringen opgehaald en levensverhalen gedeeld. Het museumbezoek vormt het startpunt van een gesprek, waardoor een uitwisseling van informatie en verbinding ontstaat tussen de generaties. Ouderen en studenten drinken samen koffie en sluiten de gezamenlijke dag af met een lunch. Na het museumbezoek krijgen de studenten een gastles intervisie, waarin zij de ervaringen die ze hebben opgedaan met elkaar delen.

In 2019 zijn er negen bijeenkomsten van SVRZ-cliënten en Scalda-studenten en vijf bijeenkomsten van SVRZ-cliënten en medewerkers. Bovendien heeft buiten het 'reguliere' programma een bijeenkomst van Huis van Herinnering plaatsgevonden in het kader van Nooit meer Werken op locatie in het Visserijmuseum Breskens. Hier troffen Scalda-studenten cliënten van ZorgSaam Thuis- en Ouderenzorg. Ook werden twee bijeenkomsten van Huis van Herinnering georganiseerd in ouderenzorglocatie Rozenoord te Sluis.

De Museum Plus Bus geparkeerd bij de entree van het Zeeuws MuseumFoto Mieke Wijnen

Museum Plus Bus
Sinds februari 2019 verwelkomt het Zeeuws Museum groepen van de Museum Plus Bus. Stichting Museum Plus Bus is een samenwerkingsverband van veertien Nederlandse musea die zich speciaal richt op groepen senioren die door hun lichamelijke conditie, geïsoleerde leefomgeving of financiële situatie niet zelfstandig op pad kunnen. Met een geheel verzorgd arrangement bezorgt de Museum Plus Bus ouderen een onvergetelijke culturele dag uit. De steun van de BankGiro Loterij en haar deelnemers maakt het mogelijk dit arrangement kosteloos aan te bieden. In 2019 zijn 30 Museum Plus Bus groepen in het museum ontvangen.

PUBLIEKSDAGEN

De publieksdagen in 2019 vonden plaats tijdens Museumweekend, Monumentenweekend, N8vdN8 en tijdens de opening van nieuwe exposities. Het actief inzetten van momenten waarop het museum gratis bezocht kan worden heeft tot doel om de drempel voor een museumbezoek zo laag mogelijk te maken. Deze evenementen worden vooral door inwoners van Zeeland bezocht. De N8vdN8 is traditiegetrouw een grote publiekstrekker, zeker voor gezinnen, met het Abdijplein als bruisend hart van de activiteiten. De BankGiro Loterij Open Dagen, exclusief voor deelnemers aan dit programma, vielen dit jaar samen met de opening van Mannenpak op 29 juni. Tijdens deze dagen vertelden Jan Zwemer en Kees Tazelaar in de werkplaats en op zaal verhalen over vroeger.

De feniks op het Abdijplein tijdens de N8vdN8

Op 5 oktober werden de opnieuw ingerichte Wonderkamers geopend. Bij de opening is in samenwerking met sterrenwacht Philippus van Lansbergen een inspirerende lezing door wetenschapsjournalist Govert Schilling georganiseerd. Vanwege het samenvallen met het nationale wetenschapsweekend vonden bovendien diverse andere activiteiten plaats in en om het museum, in samenwerking met het Zeeuws Genootschap. Ook tijdens de N8vdN8 (26 oktober) stond dit jaar een element van de aankleding van de nieuwe Wonderkamers centraal, namelijk de feniks, maar ook Mannenpak kreeg in de vorm van een dans extra aandacht. Presentaties en optredens op het Abdijplein en in het museum voorzagen bezoekers van een informatief vermaak.

WERKPLAATS

De werkplaats van het Zeeuws Museum is en blijft al jaren op een rij een vruchtbare plaats voor ontmoeting en overdracht van kennis en ervaring. Een actieve en betrokken groep vrijwilligers draagt zorg voor een vaste bezetting op drie middagen met extra inzet tijdens bijzondere evenementen. Zij maken het mogelijk dat bezoekers altijd iets kunnen doen en ontdekken in de werkplaats. Dit kan bijvoorbeeld zijn borduren met kralen, knopen of tekenen, kleuren en vouwen en knippen van knutselplaten.
In 2019 betrekken vrijwilligers van de werkplaats de bezoekers van Zeeuws Museum X Das Leben am Haverkamp bij het gezamenlijk maken van het kunstwerk Prik een Traan. Ook is naar aanleiding van deze tentoonstelling door alle vrijwilligers gezamenlijk een kralenboek gemaakt. Een educatieve serie kralenstukken is geconserveerd en in etuis van boezeroenstof genaaid. Voor de nieuwe textielpresentaties in de modezalen worden activiteiten opgezet en voor de N8vdN8 is een replica van de admiraalsvlag van Jasper Leijnse gemaakt. De 'kleurenmachine', voor het eerst ingezet tijdens de Dutch Design Week in 2018, is in 2019 opnieuw opgesteld in de ontvangstruimte. Bezoekers worden aangespoord hier te komen kleuren.

Momentopname in de werkplaats van de hands-on activiteiten tijdens het Weekend van de Wetenschap

DIGITALE STRATEGIE

De digitale strategie van het Zeeuws Museum draagt bij aan de missie van het museum om nieuwe generaties te verbinden met het erfgoed van Zeeland. Het heeft als voornaamste doel het realiseren van een grotere impact met meer snelheid. Uitgaande van de kerntaken van het museum wordt onderzocht hoe digitale middelen daaraan kunnen bijdragen. De strategie wordt gefaseerd uitgevoerd.

In 2018 is begonnen met de optimalisering van de informatie op de website en de bezoekersanalyse. In 2019 is hier verder gevolg aan gegeven, onder andere door participatie in een onderzoek van de Universiteit Twente naar optimalisering van Google Ads.

ONSITE, ONLINE EN OP LOCATIE - CIJFERS EN TOELICHTING

Het Zeeuws Museum inspireert bezoekers en prikkelt hun verbeeldingskracht zowel on site in het museum als via verschillende digitale kanalen. Het museum betrekt bezoekers waar mogelijk en nodigt uit tot participeren. Objecten, hun verhalen en de relevantie voor de beleving van het Zeeuws erfgoed en hun actualiteitswaarde zijn niet plaats- of mediumgebonden. Een zorgvuldige analyse van aantallen online en on site bezoekers (door eBirds) maakt deze interactie met het publiek inzichtelijk.