Het Zeeuws Museum is er voor iedereen. Onze bezoekers hebben een leeftijd tussen de vier en 104 jaar en zijn mensen met een brede interesse. Het zijn inwoners uit de provincie, kinderen, jongeren, scholieren en studenten, ouderen, gezinnen, verblijfstoeristen en dagjesmensen, kunstminnend publiek, kunstenaars, ontwerpers, fashionista’s en liefhebbers van historie. Zo divers als de collectie is ook ons publiek. Voor iedereen biedt de collectie of één van de tentoonstellingen wel iets dat persoonlijk raakt of intrigeert.
Het museum spreekt het publiek aan op de eigen kennis en ervaring. Het museum biedt inspiratie en nodigt uit tot reflectie. Persoonlijke verhalen, associaties op en ontmoetingen tussen de collectie worden op deze manier waardevol. Generaties verbinden zich met het erfgoed van Zeeland.
ONDERWIJS
Vertelouders in het zonnetje gezet ter ere van vijf jaar Zeeuws Museum in de school bij ABS Middelburg
Het basis- en voortgezet onderwijs zijn voor het museum belangrijke doelgroepen. Leerlingen tot en met achttien jaar bezoeken vaak in schoolverband het museum. Vaak betreft dit een receptieve ervaring, veelal in de vorm van een bezoek aan een tijdelijke tentoonstelling.
De door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gestelde kerndoelen dienen als uitgangspunt voor de educatieve projecten, maar zijn niet leidend. Voor een educatief project betekent het dat het aanbod van het museum aanvullend moet zijn op het onderwijs. Juist daarom treedt het ook buiten de geijkte patronen van het onderwijs.
Het museum helpt jongeren bij het ontwikkelen van een kritisch bewustzijn en leert ze dat er niet zoiets als een eenduidige ‘waarheid’ bestaat. Het neemt de verantwoordelijkheid die dingen te laten zien die niet persé voor de hand liggend, comfortabel of bekend zijn. Het verleidelijke van kunst en het vermogen kritische reflectie te veroorzaken blijft echter leidend bij de educatieve projecten.
Het Zeeuws Museum biedt het onderwijs een vraaggericht programma-aanbod. Op verzoek worden samen met het onderwijs programma’s gemaakt en ontwikkeld. Docenten in basis- en voortgezet onderwijs kunnen zo hun leerlingen een lesstof vervangend alternatief aanbieden, zowel voor kunst en cultuur als voor taal, rekenen, aardrijkskunde en geschiedenis. Hierdoor worden meerdere leerdoelen gerealiseerd en is de cultuureducatie die we bieden vakoverstijgend.
ZEEUWS MUSEUM IN DE SCHOOL
Zeeuws Museum in de school bij de onderbouw, met Cees Martens
Foto Nicolette Janse
Zeeuws Museum in de school is een uitleencollectie met een ontwikkelleerlijn voor onder-, midden- en bovenbouw van het basisonderwijs. Zeeuws Museum in de school heeft in 2014 en 2015 nationale en internationale erkenning gekregen. Het project is een kwaliteitsproject met keurmerk voor het basisonderwijs.
Dankzij de inzet van alle leerlingen, ouders en docenten van de basisschool de ABS in Middelburg is Zeeuws Museum in de school in vijf jaar tijd uitgegroeid tot een volwaardig en bijzonder educatief project van het Zeeuws Museum. Vanaf 2010 geven museumdocenten ieder schooljaar twaalf tot veertien museumlessen met collectie in het kader van lessen over cultureel erfgoed op de ABS. Na de museumles op school bezoeken alle deelnemende leerlingen (350 tot 375) het Zeeuws Museum voor een bijzondere rondleiding. Binnen de school worden voor deze rondleidingen museumouders geworven. Zij krijgen een training en begeleiden de leerlingen tijdens het bezoek aan het museum.
Samen met de ABS-docenten zijn schooleigen programma’s ontwikkeld, zoals het vuurfeest als eindejaarsfeest voor leerlingen van groep vijf en hun ouders. Een ander voorbeeld voor een invulling is Cees Martens. Hij komt de leerlingen van groep vier verrassen met een koffievisite. Hij doet dit in het kostuum uit 1850 dat eens gedragen werd door zijn grootvader.
De kleuterleiders van de ABS verrassen het Zeeuws Museum steeds opnieuw met heel eigen bijdragen voor Zeeuws Museum in de school. Zij presenteren bijvoorbeeld hun vijf klaslokalen als pop-upmuseum met winkel, koffie, suppoost en kassadame. Een tentoonstelling met werk van 150 kleuters in het Zeeuws Museum leidt tot een spectaculair bezoek met een extreem groot aantal wandelwagens.
Leerlingen van OBS De Zandplaat uit Ovezande worden na het bezoek aan het museum verrast door een brandweerauto van sponsor Zeeland Refinery
Tijdens de kinderkunstweek is ook Basisschool De Zandplaat in Ovezande actief met Zeeuws Museum in de school. Museumlessen met collectie worden gegeven voor onder-, midden- en bovenbouw van de school. Alle leerlingen kunnen daarna op schoolreis naar het Zeeuws Museum dankzij bijdragen van het bedrijf Zeeland Refinery.
De ouders van de kinderen zijn erg enthousiast over de training die zij in het Zeeuws Museum krijgen voor het begeleiden van de leerlingen. En behalve het zien van de mummie - dat blijft voor alle leerlingen altijd spannend - worden ze ook op het plein voor de Lange Jan nog eens verrast. Ze worden hier opgewacht door een brandweerauto van Zeeland Refinery.
Vanaf schooljaar 2016-2017 neemt ook basisschool de Wilgenhof in Middelburg deel aan Zeeuws Museum in de school.
ZM JONG
Het Zeeuws Museum biedt deze zomer een team van Zeeuwse jongeren een bijzonder bijbaantje. Acht jongens en meiden tussen de veertien en twintig jaar treden op als visitekaartjes van het museum. Als team ZM JONG ontvangen ze niet alleen de bezoekers op zaal maar zijn ze ook buitenshuis te vinden als promotieteam. Ondertussen krijgen ze een kijkje achter de schermen en leren ze meer over de museumpraktijk en de collectie. Kortom; ze zijn onze jonge, frisse gezichten in huis en op locatie! Op deze manier verbindt het Zeeuws Museum nieuwe generaties met het erfgoed van Zeeland.
ZM JONG doet de Emoji challenge bij Sign of the Times
Foto Roy Beusker
SAMENWERKING
Het Zeeuws Museum toont met verrassende en eigentijdse presentaties een onverwachte kant van Zeeland. Het streeft ernaar een plek te zijn die mensen verbindt en met elkaar in gesprek brengt in samenwerking met gemeenschappen en groepen mensen in Zeeland. Voor bijzondere groepen worden speciale programma's ingezet. Uitgangspunt is dat de sociale en maatschappelijke betekenis van de projecten voor deze specifieke doelgroepen van grote waarde zijn.
Het Zeeuws Museum initieert in 2014 het project Huis van Herinnering. In 2016 treffen we voorbereidingen voor een herstart van dit programma. Al eerder vonden we in SVRZ (Stichting voor Regionale Zorgverlening) een gelijkgestemde partner. Met Scalda, school voor middelbaar beroepsonderwijs en volwasseneneducatie, vinden we een tweede projectpartner. Samen met deze instellingen slaan we de handen ineen voor dit participatieproject. In Huis van Herinnering komen jong en oud samen in het museum en ontstaat een gesprek tussen generaties. Er worden herinneringen opgehaald en levensverhalen gedeeld. Geschiedenis komt tot leven. Vanaf januari 2017 starten de bijeenkomsten.
Met Onvergetelijk Zeeuws Museum maakt het museum de collectie ook toegankelijk voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Samen bekijken zij met een rondleider in een ontspannen en positieve sfeer kunst en andere erfgoedvoorwerpen in het museum. Ze gaan hierover met elkaar in gesprek en laten zich inspireren door creatieve opdrachten. Een vaste groep deelnemers vindt de Onvergetelijk rondleiding een prettige ontmoetingsplek om even het vergeten te vergeten. Plezier, herinneringen delen en verhalen vertellen staan centraal.
Het Zeeuws Museum neemt hiermee deel aan het landelijk programma Onvergetelijk. Bijzonder aan dit programma is dat het niet alleen leidt tot een verbetering van de kwaliteit van leven van de persoon met Alzheimer, maar dat het ook positieve effecten heeft voor de mantelzorger en de relatie tussen hen beiden. Bovendien biedt het museum hiermee een veilige en inspirerende omgeving om met lotgenoten in contact te komen. Tijdens het programma ligt de focus op het positieve, creatieve en inspirerende; niet op de ziekte. Het Alzheimer-programma is geïnspireerd op het ‘Meet Me at MoMA’-programma van het Museum of Modern Art in New York.
Tot slot start het museum een experiment om de collectie toegankelijk te maken voor mensen met een verstandelijke beperking, in samenwerking met Stichting Arduin. Een groep cliënten van Arduin bezoekt het Zeeuws Museum, laat zich inspireren door de tentoonstelling HANDWERK en maakt daarop geïnspireerd zelf een kunstwerkje op houten paneeltjes.
Cliënten van Arduin op bezoek in Het Kunstmuseum
VRIENDEN VAN HET ZEEUWS MUSEUM
BELEID VRIENDEN
Het verbreden en vergroten van het platform van Vrienden zoals ingezet in 2015 kreeg een concrete invulling door de wervingsactie “Maak een vriend Vriend“. Het aantrekken van jeugd uit Zeeland en Vrienden uit de Bevelanden, Schouwen-Duiveland en Zeeuws-Vlaanderen heeft de volle aandacht van het bestuur. Door middel van activiteiten wil de Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum (VZM) meer naar buiten treden en verbinden.
De Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum sponsort met € 3.000 de uitgave van het octavoboekje bij de expositie Uyt eygen ervarentheyd, over het werk van Johannes Goedaert. Daarnaast wordt ook het Magisch Museumlab, workshops voor kinderen tussen vijf en tien jaar, gesponsord met € 1.800.
Dit jaar stijgt het aantal Vrienden van 216 naar 225.
VRIENDENACTIVITEITEN
Impressie van de kunstreis naar Gent door de VZM, 28 mei 2016
De VZM start het jaar met een goed bezochte Nieuwjaarsbijeenkomst voor leden. Deze bijeenkomst wordt gecombineerd met een bezoek aan de tentoonstelling Sign of the Times waarin Marjan Ruiter, directeur van het Zeeuws Museum, de betekenis van deze beeldcultuur belicht.
In maart kunnen de Vrienden tegen een gereduceerde prijs deelnemen aan twee Master Classes van Tonnie Jobse. In Mei bezoeken de Vrienden onder de bezielende leiding van John Louws de stad Gent. Hoogtepunt van deze kunstreis is een bezoek aan STAM, het vernieuwde Stadsmuseum Gent dat zich in de schitterende 14e-eeuwse Bijloke-abdij bevindt. Deze excursies worden uitermate gewaardeerd door de deelnemers.
Het jaar wordt afgesloten met een preview voor de Vrienden van de tentoonstelling Uyt eygen ervarentheyd over het werk van Johannes Goedaert, fijnschilder en entomoloog. Daarin leiden Sophie Krier, gastcurator, Kees Beaart, bruikleengever en Marjan Ruiter de deelnemers langs de tentoonstelling. Nieuw aan deze bijeenkomst is het feit dat het een kruisbestuiving betreft tussen leden van de VZM en de Zakelijke Vrienden.
BESTUUR VRIENDEN
Het bestuur komt in 2016 acht maal bij elkaar. Eens in de twee vergaderingen vindt er een uitgebreide uitwisseling van informatie en gedachten plaats tussen directeur Marjan Ruiter en het bestuur om zo optimale ondersteuning te kunnen bieden aan het Zeeuws Museum. In de veranderde huisstijl van het museum heeft de VZM een nieuw logo gekregen; de folder is in dezelfde stijl aangepast.
De samenstelling van het bestuur is onveranderd gebleven:
- Ernst van der Hoop - voorzitter
- Ellen Gerritse - secretaris
- Hans van Tongeren - penningmeester
- Klaas Delfsma - lid
- Bram de Muijnck - lid
- Menno van den Hoek - lid
- Jeanine Vandenbergh - lid
De Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum is aangesloten bij de Nederlandse Federatie van Vrienden van Musea en valt onder de Anbi regeling.
DIGITALE STRATEGIE
De digitale strategie van het Zeeuws Museum draagt bij aan de missie van het museum om nieuwe generaties te verbinden met het erfgoed van Zeeland. Het heeft als voornaamste doel het realiseren van een grotere impact met meer snelheid. Uitgaande van de kerntaken van het museum wordt onderzocht hoe digitale middelen daaraan kunnen bijdragen. De strategie wordt gefaseerd uitgevoerd.
Homepage van de nieuwe website
In 2016 is samen met INTK de website gerealiseerd met geïntegreerde collectiedatabase. De volledige collectie van het Zeeuws Museum is daardoor voor het eerst online te zien. Uniek is dat de collectie op een visueel aantrekkelijke manier toegankelijk gemaakt is voor het publiek. De uitgebreide zoekmogelijkheden maken het eenvoudig voor de liefhebber, wetenschapper en docenten en leerlingen om gericht te zoeken in de collectiedatabase. Het Zeeuws Museum wil het publiek online een vergelijkbare ervaring bieden als in het museum. Daarom staat het beeld centraal in het design van de nieuwe website.
Deze integrale aanpak heeft voordelen op het gebied van efficiency en kosten van hosting. Het biedt daarnaast ook mogelijkheden om de database te benutten als bron voor diverse digitale toepassingen online en on site. Vooralsnog worden de data geïmporteerd uit de on site database, omdat de backoffice van de open source database nog verder ontwikkeld wordt. In 2017 wordt het CMS uitgebreid met een jaarverslag en worden de mogelijkheden voor het online verkopen van tickets onderzocht.
Dankzij de analyse van het websitegebruik en de AdWords campagne ontstaat veel inzicht in het gebruik van de website en de behoeften van online bezoekers.
SOCIAL MEDIA
Medewerkers van diverse teams hebben sociale media strategisch ingezet om het bereik van activiteiten te vergroten en de interactie met het publiek te intensiveren. Voor alle ingezette media geldt dat er sprake is van stijgende aantallen volgers.
SIGN OF THE TIMES
Met de tentoonstelling Sign of the Times heeft het museum de social media strategie met succes verder kunnen ontwikkelen. In de periode van 12 december 2015 t/m 30 oktober 2016, de looptijd van deze tentoonstelling, hebben we online in totaal bijna een miljoen weergaven bereikt. Dit aantal betreft alleen de berichten bij de tentoonstelling op de gemeten kanalen Facebook, Twitter en Instagram. Zowel op Facebook als Twitter zijn de berichten over de authentieke insignes een groot succes. Op beide kanalen is daarnaast vooral de emoji-challenge een dankbaar en deelbaar onderwerp. Het gebruik van de hashtag #SOTTZM is hierbij een belangrijke tool om een beeld te krijgen van wat over dit onderwerp wordt gedeeld.
De aubergines van Constant Dullaert op social media
PUBLIEK
Het Zeeuws Museum inspireert bezoekers en prikkelt hun verbeeldingskracht. De verhalen bij de objecten inspireren tot nieuwe inzichten en creativiteit. Het publiek worden aangezet tot denken over (historische) onderwerpen en hun actuele relevantie. Het museum betrekt bezoekers waar mogelijk en nodigt uit tot participeren.
Zowel binnen als buiten de muren en zowel online als offline benadert het Zeeuws Museum actief een breed publiek van inwoners en (buitenlandse) bezoekers. In 2015 wordt de magische grens van 50.000 bezoekers aan het museum doorbroken. Dit jaar zet de groei van dit bezoekersaantal door tot boven de 53.000. Zoals voorheen bedraagt het aantal bezoekers met een Museumkaart ongeveer een derde van het totaal.
Het online bezoek aan de website vertoont voor het eerst in lange tijd een daling. Na de enorme groeipercentages van met name afgelopen jaar is nu sprake van stabilisering. Dit terwijl het bereik via social media nog steeds groter wordt.
Ongeveer 16% van de bezoekers van het Zeeuws Museum is jonger dan 18 jaar. Het grootste deel van deze groep jongeren brengt een bezoek aan het museum in schoolverband. Het andere deel bezoekt het museum in gezinsverband. Met name in het weekend, tijdens publieksdagen, openingen en in de vakantie bezoeken families het museum.
Dat families het Zeeuws Museum en onze evenementen graag bezoeken bleek uit de verkiezing van de Museuminspecteur. Het Zeeuws Museum werd door kinderen verkozen tot het beste Kidsproof museum van de provincie Zeeland. Onze jongste museumambassadeur Jan (11 jaar) nam samen met medewerker educatie Marleen Rozenbrand de prijs in ontvangst. Dit gebeurde tijdens een feestelijk evenement in het Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum.
Uitreiking van de Museum Kidsproof award
PUBLIEKSDAGEN en LANDELIJKE EVENEMENTEN
Ieder jaar organiseert het museum verschillende publieksdagen en worden activiteiten afgestemd op landelijke evenementen. Ook dit jaar werd Middelburg in het kader van de Museumweek getrakteerd op de komst van het Gouden pronkstuk in de vorm van Eva. Het 16-eeuwse mesheft Eva waarvan het origineel in de collectie van het Zeeuws Genootschap slechts 8 cm groot is, is nagebootst als veertien meter hoog gouden standbeeld. Via sociale media deelden tal van volgers met ons hun eigen pronkstukken in de vorm van Eva. Zo verbond het kleine mesheft in onze collectie tal van verzamelaars en liefhebbers.
Publieksevenementen zoals Open Monumentendag, Middelburgse Stadsfeesten en de Nacht van de Nacht waren evenals voorafgaande jaren belangrijke topdagen voor het Zeeuws Museum. De BankGiro Loterij Open Dagen, speciaal voor de deelnemers van de BankGiro Loterij, werden ook in 2016 georganiseerd en waren opnieuw een groot succes.
Informatiestand tijdens de BankGiro Loterij Open dagen
Foto Roy Beusker
NATIONALE ARCHEOLOGIEDAGEN
Dit jaar sloot Zeeland zich voor het eerst aan bij de landelijk georganiseerde Nationale Archeologiedagen. In het kader van de tentoonstelling Sign of the Times boden we daarom een aangepast inhoudelijk archeologieprogramma. Op locatie van Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland en het Zeeuws Museum werden verschillende activiteiten georganiseerd, waarbij verhalen bij de collectie werden vertelt. Bezoekers konden dit weekend in oktober bovendien deelnemen aan een workshop insigne maken. De middeleeuwse methode, waarbij een figuur wordt uitgesneden in speksteen en vervolgens wordt afgegoten, was voor deelnemende bezoekers een bijzondere museumervaring.
Tijdens deze dag werd ook het kunstwerk van Sjuul Joosen onthult. Inhoudelijk sluit dit goed aan op het Archeologieweekend, omdat de 17e-eeuwse kanonnen, onderdeel van het kunstwerk, ontdekt zijn via onderwaterarcheologie.
HANDWERKPLAATS
In de HANDWERKPLAATS
Naast een presentatie vanuit het meerjarig project HANDWERK is in het Zeeuws Museum ook een speciale HANDWERKPLAATS geopend. Hier kan de bezoeker zelf aan de slag wanneer de HANDWERKERS en HANDWERKSTERS aanwezig zijn. De animo tot participeren en leren was groot. De werkplaats werd in alle vakanties elke dag bezet door ons team rondleiders en vrijwilligers. In de werkplaats gaven zij uitleg en demonstraties bij de ambachtelijke technieken van het vouwen en plooien die in de Zeeuwse streekdrachten gebruikt worden. Vanaf juni 2016 kan er in de werkplaats ook met hout gewerkt worden en krijgt de bezoeker uitleg over pen-en-gat verbindingen. Meer en meer wordt de werkplaats een plek voor ontmoeting en overdracht van kennis en ervaringen.
SIGN OF THE TIMES
In de tentoonstelling Sign of the Times wordt een vergelijking gemaakt tussen de middeleeuwse en hedendaagse manier van communiceren met beeld. De snelheid waarmee beelden heden ten dage geproduceerd en - op internet - verspreid worden, is bijna niet te bevatten. Hoe gaan we vandaag om met beelden, in het bijzonder in sociale media?
Sign of the Times was vooral in trek bij groepen uit het voortgezet onderwijs. Voor deze doelgroep is een mediawijsheid-programma ontworpen. Leerlingen gingen met elkaar in gesprek over wenselijk gedrag op internet. We maakten hierin ook een koppeling met seksualiteit. Ook ontstond er in het kader van deze tentoonstelling een samenwerking met de Zeeuwse bibliotheek en het FABlab. Leerlingen onderzochten in het Zeeuws Museum de historische insignes en maakten in het FABlab een hedendaags ontwerp dat ter plekke geprint werd in 3D.
BEZOEKERS OP LOCATIE
Op locatie: kraam van Zeeuws Museum op de Meermanwerf in Arnemuiden
Zowel in huis, maar zeker ook op locatie, wordt het verhaal van Zeeland in al zijn diversiteit verteld. Voor het basisonderwijs hebben we hiervoor het project Zeeuws Museum in de school. In de zomermaanden trekt het Zeeuws Museum de provincie in, om hands-on collectie te tonen op een tiental zomermarkten. Ook wordt dan samengewerkt met recreatiebedrijf TOP-Recreatie om de bekendheid van het Zeeuws Museum te vergroten onder bezoekers van vijftien grote campings op Walcheren. Voor de Dutch Design Week in Eindhoven in oktober werd een pop-up presentatie van HANDWERK gemaakt. Stoelenmaker Caspar Labarre werkte tijdens deze beurs met zijn handgereedschappen, om zo samen met ons team het verhaal van HANDWERK te vertellen.
