Het Zeeuws Museum bewaart en verzamelt Zeeuws cultureel erfgoed voor toekomstige generaties. De collectie wordt door het museum gebruikt als grondstof om te Inspireren & Verwonderen en te Leren & Verbinden.

Om dit mogelijk te maken wordt er doorlopend aan de collectie gewerkt. Enerzijds om deze in een zo goed mogelijke conditie te behouden of te laten behandelen, zodat deze in een presentatie kan worden gebruikt. Anderzijds omdat er nog veel te ontdekken valt. Zo geven deskundigen die de collectie raadplegen in het kader van hun eigen onderzoek vaak verrassende invalshoeken op objecten. Ook laat het museum zelf onderzoek aan de collectie uitvoeren, bijvoorbeeld naar oude technieken zoals in het project HANDWERK. Hierin wordt ambachtelijke kennis geborgd en doorgegeven aan de ambachtsbeoefenaars van de toekomst.
We proberen hierbij steeds verschillende manieren te vinden hoe deze kennis met het publiek te delen, zowel in de presentaties in het museum zelf, maar bijvoorbeeld ook online via ons YouTube-kanaal.

In het atelier van meubelrestaurator Stefan Schelling

De collectie wordt regelmatig aangevuld met nieuwe stukken. Soms gaat het hierbij om schenkingen of aankopen. Soms gaat het hierbij echter om tijdelijke aanvullingen, bijvoorbeeld in verband met een tentoonstelling, waarvoor het Zeeuws Museum van andere instellingen of particulieren bruiklenen mag ontvangen. Maar ook uit de eigen collectie gaan regelmatig objecten op reis. Zo kan elders eveneens genoten worden van het erfgoed van Zeeland.

BEHOUD EN BEHEER

PROVINCIALE KUNSTCOLLECTIE ZEELAND
Het Zeeuws Museum beheert de kunstcollectie van de Provincie Zeeland. Deze collectie omhelst ongeveer 1.150 werken van Zeeuwse kunstenaars. Het merendeel staat in het depot van het Zeeuws Museum, een kleiner deel hangt in de gebouwen en kantoren van de Provincie Zeeland.

Voor een betere inventarisatie en conditie van deze museale collectie wordt onder leiding van Conservation Support Helicon een groot aantal werken uit de provinciale gebouwen weggehaald. In het depot van het Zeeuws Museum is onvoldoende plaats om de 300 werken te herbergen. Een nieuwe standplaats wordt gevonden in het depot van Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ). Van daaruit worden een aantal representatieve werken gereinigd en zo nodig gerestaureerd. Na afloop kunnen ze weer worden teruggeplaatst in een gebouw van de Provincie.

CONDITIECHECK SCHILDERIJEN

In het museumdepot. Bestudering van schilderwerk met behulp van blacklight.

Als onderdeel van een meerjarig onderhoudsplan voor de gehele collectie wordt in juli een begin gemaakt met een algehele conditiecheck van de schilderijencollectie in het depot. Restauratoren Erika Mösenbacher en Barbara Susijn doen onderzoek en de resultaten worden vastgelegd in de database. Tevens wordt een rapportage gemaakt van direct noodzakelijk te conserveren werken of esthetisch wenselijke restauraties.

EVEN GEDULD A.U.B.
De medewerkers in het Zeeuws Museum die voor het welbevinden van de collectie zorgen, werken onzichtbaar, achter de schermen. Zij doen dit echter niet alleen. In aanloop naar de nieuwe geschiedenispresentatie in 2017 worden veel collectiestukken extra onder de loep genomen door diverse externe restauratoren. In 2015 is daar al een start mee gemaakt maar 2016 was een topjaar!

Het scheepswrak wordt gereinigd door restauratie-atelier De Valk.

Om dit werk “achter de schermen” zichtbaar te maken zijn de Hoekman Brothers, filmers Matthias en Sebastiaan Hoekman, op pad gestuurd om een vijftal documenten te maken. Onder de titel Even geduld a.u.b. worden deze restauratiefilms in de aanloop naar de nieuwe presentatie aan het publiek getoond zowel in het museum als online. De korte documentaires tonen het vakmanschap maar ook de mensen zelf. Tot hoever ga je, hoe maak je beslissingen, wat zijn de beste methodes, en hoe trots kun je zijn als het weer allemaal gelukt is en een collectiestuk zijn waarde weer terug heeft?
Deze films delen kennis en gevoel met het publiek om dit zo dicht mogelijk bij de collectie te brengen. Verwacht in 2017!

RESTAURATIES
Bij zeven verschillende restauratoren zijn zeer uiteenlopende collectieonderdelen onder handen genomen.
Atelier Mösenbacher:

• Portret van Michiel Adriaansz. de Ruyter door Ferdinand Bol, 1667
• Twee altaarvleugels van een triptiek afkomstig uit Zeeuws-Vlaanderen
• Na de Jacht, door Arthur Briet, 1882-1923
• Kegelbaan, door Philip Sadee, 1860-1893
• Grauwe Dag, door Frederik Nachtweh, 1873-1896.

De bijbehorende schilderijlijsten van de laatste drie werken werden gerestaureerd door Tjitske van der Veen.

Bernhard & Meurs restauratie:

• Trofeelijst behorende bij het portret van Michiel Adriaansz. de Ruyter door Ferdinand Bol, 1667

Restauratie van de trofeelijst bij het portret van Michiel Adriaansz. de Ruyter

Boekrestauratie De Valk:

• Drie prenten van Jantje de Prentenknipper
• Waterverftekening op perkament van fort Zeelandia op Formosa, 1644
• Twee knipsels met de familiegeschiedenis van Hendrik van den Broecke, 1777-1871
• Prent van liggende schapen door Pieter Gaal, 1769-1819
• Tekening ‘Lossen Hooi’ door W.J. Schutz, 1900-1933

Düring Restauratie van glas en keramiek:

• Portretbeeldje van Schipper Meertens, 1750
• Portretbeeldje van advocaat Dobbelaar, 1749
• Twee Chinees porseleinen borden, 1680

Independent Conservering Atelier Textiel (ICAT):

• Ceremoniële vlaggen en vaandels
• Geweven kussenblad met het wapen van de gecommitteerde Raden van Zeeland, 1679

Stefan Schelling:

• Commode in chinoiseriestijl, 1780-1800

Het portret van Michiel Adriaansz. de Ruyter en het tweeluik uit Zeeuws-Vlaanderen worden gerestaureerd door Barbara Susijn van Atelier Mösenbacher

ONDERZOEK

Roland Dreesen en Wim de Clercq van de Universiteit Gent en Sven van Haelst van het Agentschap Onroerend Erfgoed Brussel hebben in het kader van een geologisch onderzoek de steensoorten van de Nehalennia altaren bestudeerd.

Tim Clerbaut van de Universiteit Gent heeft voor studie naar Romeins bouwkeramisch materiaal Romeinse dakpannen uit Colijnsplaat onderzocht.

Marissa Bass van de Yale University heeft de miniatuur van Joris Hoefnagel bestudeerd. Een van haar bevindingen is, dat ze vermoedt dat Hoefnagel enkele echte insectenvleugels op de miniatuur heeft geplakt. Ze heeft ook restaurator Huub Baija van het Rijksmuseum geraadpleegd in verband met de lijst.

M.R. Snouck-Hurgronje, D. Schipper en Arjan van Dixhoorn van het University College Roosevelt hebben de schedels uit de collectie de Man van het Zeeuws Genootschap bestudeerd.

Alice Taatgen van de Universiteit van Amsterdam heeft in het kader van haar promotieonderzoek het paneel van Marinus van Reymerswale onderzocht.

Sanne van den Tol van het University College Roosevelt heeft het depot bezocht in verband met een studieopdracht over fossielen.

Jan van Campen, conservator Aziatische exportkunst van het Rijksmuseum, heeft de Chinese en Japanse porseleincollectie bestudeerd ter voorbereiding op een item over het Zeeuws Museum op www.aziatischekeramiek.nl.

Annemarieke Willemsen van het Rijksmuseum van Oudheden en Beth Richardson en Chris Green van het Museum of London hebben archeologische objecten van leer onderzocht.

Chantal de Ruiter van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft enkele objecten onderzocht uit de collectie Bal die het Zeeuws Museum in langdurig bruikleen heeft van de RCE.

Anna en Kitty Laméris van Frides Laméris Kunst- en Antiekhandel hebben de glascollectie van het museum bestudeerd.

Veronica Frenks heeft schetsboeken, tekeningen en enkele schilderijen van en naar Jacob Huijbrecht Hollestelle onderzocht ter voorbereiding op een publicatie over deze kunstenaar.

Pieterjan Deckers van de Vrije Universiteit Brussel heeft de zilveren objecten die in Domburg zijn gevonden onderworpen aan een PXRF analyse.

Rone Fillet van de Vrije Universiteit Brussel heeft in het kader van haar studie archeologie het ruiter- en paardenbeslag bestudeerd.

Dick Mol en Bram Langeveld van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam hebben het fossielendepot bezocht in het kader van hun onderzoek naar fossiele zoogdieren van de Noordzee en de Zeeuwse Stromen.

Arent Pol van de Universiteit Leiden heeft onderzoek gedaan naar de numismatische collectie van het Zeeuws Genootschap.

Ter voorbereiding op het project HANDWERK deel 2 hebben stoelenmaker Caspar Labarre, restaurator Stefan Schelling en Sipke de Boer, directeur van meubelfabriek van Gaasbeek & van Tiel, de Culemborgse stoelen, ook wel bekend als de uiltjesstoeltjes, in de collectie van het Zeeuws Museum bestudeerd.

Frans Weemaes, kenner van Zeeuws-Vlaamse streekdrachten op foto's, heeft een bijdrage geleverd aan het doorlopende onderzoek aan de Zeeuwse streekdrachten.

Schilderijrestauratoren Erika Mösenbacher en Barbara Susijn zijn begonnen met een onderzoek om de toestand van de schilderijencollectie in kaart te brengen.

Edward van den Broek van de RCE heeft het depot bezocht in verband met een collectieschouw van de objecten die het Zeeuws Museum in langdurig bruikleen heeft van de RCE.

In het kader van de voorbereidingen op de nieuwe geschiedenispresentatie heeft stagiaire Romy van Voren, studente geschiedenis aan de Universiteit Leiden, onderzoek gedaan naar de ontstedelijking van Zeeland in de periode 1750-1850 en de invloed hiervan op de buitenhuizen.

AANKOPEN

The Unveiling van Sjuul Joosen op het Abdijplein
Foto Pim Top

Ook in 2016 is de collectie van het Zeeuws Museum met enkele bijzondere aankopen verrijkt. Een van deze werken betreft werk in opdracht door Sjuul Joosen: 'The Unveiling'.

Het Zeeuws Museum plaatst in het najaar van 2016 twee scheepskanonnen uit de collectie op het Abdijplein. De kanonnen zijn in de 17e eeuw gemaakt door vader en zoon Burgerhuys, in een klok- en geschutgieterij die dan gevestigd is in het Abdijcomplex. Bij de kanonnen is een beeld gemaakt door kunstenaar Sjuul Joosen. 'The Unveiling' is een in aluminium gegoten beeld dat vader en zoon Burgerhuys voorstelt op het moment dat het jongste kanon, van zoon Johannes, juist uit de oven komt en uit zijn mallen wordt gelost. Vader en zoon kijken samen naar het resultaat. Het beeld kan gezien worden als een ode aan het gietproces zoals zich dat ooit op deze plek heeft voltrokken.

De kunstenaar heeft zich bewust niet verdiept in de 17e-eeuwse bronsgietpraktijk. Integendeel, hij werkt een kinderlijk naïeve voorstelling uit van hoe bronsgieters er destijds moeten hebben uitgezien. Hedendaagse werkkleding en materialen vermengen zich met 17e-eeuwse elementen. Het proces is in essentie ongewijzigd gebleven. Onveranderlijk blijft ook de vaderlijke trots die uit het beeld spreekt. Als model voor de portretten van de twee mannen gebruikt Joosen zichzelf en zijn eigen vader.

De beelden van The Unveiling van Sjuul Joosen worden gegoten

Sjuul Joosen studeert in 2013 af aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving St.Joost in Breda en heeft niet eerder een werk voor de openbare ruimte gemaakt. Het hele productieproces dat centraal staat in dit kunstwerk vormt voor hem een leerschool. Ambachtelijke processen die nauwelijks nog worden onderwezen op kunstacademies, worden weer doorgegeven aan nieuwe generaties. Dit proces is door het Zeeuws Museum intensief begeleid en vastgelegd.

OVERIGE AANKOPEN

Aankoop: Album Amicorum met diverse aquarellen, sepia’s en potloodtekeningen

• gouden voorhoofdsnaald met afbeelding van drie zwanen, Zuid-Beveland, 19e eeuw
• Abbey Square, Hidenori Mitsue, olieverf op linnen (2015)
• portret van een boerin uit Nieuw- en Sint Joosland, Jan Heyse, tekening met Oost-Indische inkt
• Platbodem in storm op de rede, J.H. Koekkoek, olieverf op paneel (1820-1826)
• portefeuille met zilveren slot en notitieboekje, 1785
• Album Amicorum in rood marokijnen en goed gestempelde band, met diverse aquarellen, sepia’s en potloodtekeningen

SCHENKINGEN

In 2016 mocht het Zeeuws Museum weer verschillende schenkingen ontvangen. Eén schenking lichten we er voor u uit.

'A Lazarus Taxon', schenking van James Beckett

SCHENKING 'A LAZARUS TAXON' VAN JAMES BECKETT

In de jubileumtentoonstelling Verzameld Werk (section Folklorique) van 2011 eerde het Zeeuws Museum de bijzondere vriendschap die voormalig directeur Piet van Daalen onderhield met de Belgische kunstenaar Marcel Broodthaers. Broodthaers richtte een fictief museum voor moderne kunst op met enkele tientallen afdelingen. Bij één van de bezoeken van Broodthaers aan het Zeeuws Museum riep hij een deel van de collectie uit tot afdeling folklore. Het Zeeuws Museum vroeg aan drie hedendaagse kunstenaars om, in reactie op Broodthaers’ indeling, in te gaan op de vraag welke categorieën relevant zijn voor het museum van vandaag.

In 2016 schenkt James Beckett één van de werken die hij voor de tentoonstelling in 2011 maakte aan het Zeeuws Museum. In 'A Lazarus Taxon' koppelt de kunstenaar de collectie van fossiele botten uit het Zeeuws Museum aan een zelf samengestelde collectie 19e-eeuwse machineonderdelen. Door de twee collecties steeds als paar te presenteren, dat wil zeggen, een machineonderdeel samen met een bot, worden totaal verschillende tijdsmomenten uit het verleden met elkaar verbonden.
Lazarustaxon is de (Nederlandse) wetenschappelijke naam die wordt gebruikt voor organismen die eerst door de wetenschap uitgestorven zijn verklaard, maar die toch nog blijken te leven.

OVERIGE SCHENKINGEN

Antoine Mes bij zijn schenking in het museumdepot

• Boekje met de titel Marian en Marion, door J.M. Selleger-Elout, en een schilderijtje met meisjes in Zeeuwse dracht. Schenking mevrouw M. Mentink-Nijman, Amstelveen
• Twaalf zilveren couverts, twee brijlepels en vijf drietands-vorkjes van de Middelburgse zilversmid Hendrik Boshart en zes lepeltjes en vijf drietands-vorkjes (en een zesde van een Haagse zilversmid ter completering van de set) van de Middelburgse zilversmid M. van der Pol. Particuliere schenking
• Doos met 55 papieren schaalmodellen van kledingstukken, patroontekenboekjes, schriftjes en losse vellen patroonpapier, alles op naam van Mina Verhage. Schenking mevrouw M. de Witte-Verhage, Veere
• Schilderij met schepen in een haven en schilderij met schepen aan de kade, beide van Antoine Mes. Schenking mevrouw Lyall-Ludwig, Stuttgart
• Twee 17e-eeuwse tegels met bloemdecoratie, afkomstig uit de Abdij van Middelburg. Schenking de heer E. van Ek, Velp
• Kerkboekje uit 1804. Schenking de heer Th. Hubregtse, Leens
• Twee schelphoeden, twee paar losse mouwen, één paar ‘smosmouwen’, vijf broddel- of merklappen van diverse formaten en één boek, gebonden, van maandbladen van de Ned. Herv. Gemeente te Wolphaartsdijk. Schenking mevrouw J. de Wildt, Oss
• Bloemenkapje, velours cape, zwarte rok, zijde schort en bloes met lange pofmouw. Schenking de heer en mevrouw Maljers, Alphen aan de Rijn
• Palet, gemaakt en gesigneerd door Reimond Kimpe, 1945, metaal. Schenking de Erven Kimpe
• Werk van Johan Frederik Engelbert ten Klooster (1873-1940): twee schetsboeken, een olieverfschilderij, 28 tekeningen in Oost-Indische inkt, zestien originele afdrukken van houtsnedes met de zeven bijbehorende drukblokken, negen latere afdrukken van houtsnedes (door Luc ten Klooster). Schenking de heer en mevrouw ten Klooster, Eys
• Werk van Philip ten Klooster (1909-1969): een gipsontwerp van beeld van Philips de Schone, twee houten beeldjes, vier inkttekeningen, een kleurenhoutsnede, een zwart-wit houtsnede met een drukblok. Bij enkele tekeningen is het onduidelijk of deze van Johan of van Philip ten Klooster zijn. Schenking de heer en mevrouw ten Klooster, Eys

BRUIKLENEN

Voor verschillende tentoonstellingen in 2016 waren inkomende bruiklenen van andere instellingen, musea en particulieren onontbeerlijk. Voor Sign of the Times was het met name de genereuze bruikleen van de Stichting Middeleeuwse Religieuze en Profane Insignes, waardoor de tentoonstelling een zeer rijk en gevarieerd beeld kon laten zien van voornamelijk in Zeeland gevonden insignes. Ook de tentoonstelling Uyt eygen ervarentheyd. De wondere insectenwereld van Johannes Goedaert zou onmogelijk hebben kunnen plaatsvinden zonder de ruimhartige bruikleen van Goedaertkenner en -verzamelaar Kees Beaart en vele anderen.

Naast de bruiklenen die het Zeeuws Museum van anderen voor tentoonstellingen ontving, heeft het zelf ook objecten aan andere instellingen, zowel in binnen- als buitenland, in bruikleen gegeven.

Op de tentoonstelling De zee inspireert in het Zeeuws Maritiem MuZEEum te Vlissingen zijn achttien schilderijen van Jan Frederik en Willem Johannes Schütz te zien geweest. Voor een reizende tentoonstelling over Godfried Schalcken zijn werken van diens hand uitgeleend aan het Wallraf-Richartz Museum in Keulen en het Dordrechts Museum. Voor de tentoonstelling Jan Toorop in het Gemeentemuseum Den Haag is het schilderij 'Gebed voor de maaltijd' in bruikleen gegeven. Na Den Haag is de tentoonstelling doorgereisd naar Villa Stuck in München. Maarten Vanden Eynde's werk 'The Other Side' is te zien geweest op de tentoonstelling Next Flood in 38CC in Delft.

Daarnaast waren objecten uit de collectie van het Zeeuws Museum te zien bij Brusea in Bruinisse, Marie Tak van Poortvliet Museum in Domburg, Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland in Middelburg, Huis van Hilde in Castricum, Limburgs Museum in Venlo, Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, Museum Rockoxhuis in Antwerpen, Provinciaal Cultuurcentrum Caermersklooster in Gent, STAM - Stadsmuseum Gent en Deutsches Goldschmiedehaus in Hanau.

INKOMENDE BRUIKLENEN

Bruiklenen voor de tentoonstelling Sign of the Times, afkomstig van:

• Stichting Middeleeuwse Religieuze en Profane Insignes, Langbroek
• Provinciedomein Raversyde, Oostende
• Stedelijk Museum Ieper
• Gemeente ’s-Hertogenbosch
• BOOR, Rotterdam
• Gemeente Amsterdam
• Gemeente Haarlem
• Drie particuliere verzamelaars

Bruikleen voor de tentoonstelling HANDWERK:

• Caspar Labarre: vier stoelen en diverse proefmodellen en onderzoekresultaten

Bruiklenen voor de tentoonstelling Uyt eygen ervarentheyd. De wondere insectenwereld van Johannes Goedaert:

• de heer Baaijens: vlinderval
• de heer en mevrouw Beaart: diverse delen van boek Metamorphosis Naturalis; Stephan Blancaart, Schouw-burg der Rupsen, Wormen, Maden en vliegende Dierkens daar uit voortkomende, 1668; boek Swammerdam; boek Verlichterie Kunde of regt-gebruyk der water verwen, 1697; koperen plaat, de gravure van Persyn met portret van Willem de Swaen; afdruk van de gravure, vervaardigd door Eric Armitage in het Rembrandthuis, Amsterdam en twee insectariumbakken
• Museum Boerhaave: twee modelvlinders
• de heer Laurentius: boek Abraham Bosse, bolletje etsgrond, Smalt (blauw glas), mengschaaltje, drie zalfpotjes en Burijn, twee etsnaalden en schraapstaal
• Naturalis Leiden: vijf lades en drie kleinere doosjes met diverse vlinders
• Kumi Oda: installatie De Zijdecirkel
• Rijksmuseum Amsterdam: Gezicht op Middelburg, tekening Johannes Goedaert
• de heer H. Zuidervaart: twee boeken Johannes de Mey

UITGAANDE BRUIKLENEN

Uitgaande bruikleen "Gebed voor de maaltijd" van Jan Toorop wordt in gereedheid gebracht voor transport

Bruiklenen aan Wallraf-Richartz Museum, Keulen, voor de tentoonstelling Glanz & Glamour, Godefridus Schalcken (25-09-2015 t/m 20-01-2016):

• Godfried Schalcken, portret van Elisabeth Tallyarde, 1679 (olieverf op paneel)
• Godfried Schalcken, portret van (waarschijnlijk) Elisabeth de Witt, moeder van Elisabeth Tallyarde, ca. 1679 (olieverf op paneel)

Bruiklenen aan het MuZEEum, Vlissingen voor de tentoonstelling De Zee inspireert (21-11-2015 t/m 24 april 2016):
Werken van Jan Frederik Schütz:

• Opkomende bui, 1883 (olieverf op doek);
• Schepen op de rede, 1849 (olieverf op doek);
• Schepen op de rede van Vlissingen, 1870 (olieverf op doek);
• Schip in nood, 1855 (olieverf op doek);
• Schip op zee, 'Rede van Vlissingen', 1852 (olieverf op paneel);
• Schipbreuk in de Zeeuwse wateren, 1849 (olieverf op doek);
• Visserspink op het strand, 1874 (olieverf op doek);
• Vissersschepen met duin en strand, 1855 (olieverf op paneel);
• Zeegezicht, 1882 (olieverf op doek);
• Zeilschepen op de Zeeuwse stromen, 1881 (olieverf op paneel);
• Zeilschip en roeiboot, 1840-1888 (olieverf op paneel)

Werken van Willem Johannes Schütz:

• Hoogaarzen op weg naar Veere, 1869 (olieverf op doek);
• Laag water, 1896 (aquarel);
• Laagwater aan de Westerschelde, 1890 (olieverf op doek);
• Storm bij het roeiershoofd te Vlissingen, 1870 (olieverf op doek);
• Vissersboot voor anker, 1875 (olieverf op doek);
• Voor de bui naar binnen, 1888 (olieverf op paneel);
• Woelig water, 1870 (olieverf op paneel)

Bruikleen aan Museum Rockoxhuis, Antwerpen voor de tentoonstelling Power Flower, Bloemstillevens in de Nederlanden (1580-1750), (28-11-2015 t/m 27-03-2016):

• Joris Hoefnagel, Stilleven met bloemen en insecten, 1589 (aquarel)

Bruiklenen aan Provinciaal Cultuurcentrum Caermersklooster, Gent voor de tentoonstelling The Call of the Rockies (05-02 t/m 01-05-2016):

• Leren jurk, zadeltas van textiel, een paar staartriemen voor een paard en een zweep uit de Sprenger collectie

Bruikleen aan het Zuiderzeemuseum, Enkhuizen voor de tentoonstelling Door het oog van Springer (12-12-2015 t/m 27-03-2016):

• Cornelis Springer, Achter de Drie Banen te Enkhuizen, ca. 1870 (olieverf op paneel)

Bruikleen aan het Gemeentemuseum, Den Haag voor de tentoonstelling Jan Toorop (26-02 t/m 29-05-2016):

• Jan Toorop, Gebed voor de maaltijd, 1907 (olieverf op karton)

Bruiklenen aan het Dordrechts Museum voor de tentoonstelling Schalcken - Kunstenaar van het verleiden (21-02 t/m 26-06-2016):

• Godfried Schalcken, portret van Elisabeth Tallyarde, 1679 (olieverf op paneel)
• Godfried Schalcken, portret van Elisabeth Tallyarde in bos, 1679 (olieverf op koper)
• Godfried Schalcken, portret van (waarschijnlijk) Elisabeth de Witt, moeder van Elisabeth Tallyarde, ca. 1679 (olieverf op paneel)

Bruiklenen aan het Rijksmuseum van Oudheden, Leiden voor de reizende tentoonstelling De Romeinse Kust (31-03 t/m 25-09-2016):

• fragment van een Nehalennia-altaar, gipsafgietsel van Genius, Romeinse urn, drie Romeinse bronzen fibula's, fragment Romeinse dakpan en zilveren beslagstuk

Bruiklenen aan het Huis van Hilde, Castricum voor de reizende tentoonstelling De Romeinse Kust (01-10-2016 t/m 01-04-2017):

• fragment van een Nehalennia-altaar, gipsafgietsel van Genius, Romeinse urn, drie Romeinse bronzen fibula's, fragment Romeinse dakpan en zilveren beslagstuk

Bruikleen aan 38CC, Delft voor de tentoonstelling Next Flood (23-04 t/m 19-06-2016):

• Maarten Vanden Eynde, The Other Side, 2014 (installatie)

Bruikleen aan het Limburg Museum, Venlo voor de tentoonstelling Draken (23-04 t/m 30-10-2016):

• Draakje op sterk water

Bruikleen aan Brusea, Visserijmuseum Bruinisse voor tentoonstelling tijdens de zomeropening (15-06 t/ 30-09-2016):

• onderkaakfragment van snaveldolfijn (Steno bredanensis), gevonden in Bruinisse

Bruikleen aan het Marie Tak van Poortvliet Museum, Domburg voor de tentoonstelling Naar Zeeland (09-07 t/m 13-11-2016):

• Conrad Kickert, Un Arbre au-dessus du toit, 1914 (olieverf op doek)

Bruikleen aan Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland voor de hands-on-sessie voor deelnemers aan excursie van het Sachsensymposium (14 t/m 22-09-2016):

• diverse fibula’s en beslagstukken

Bruikleen aan het Deutsches Goldschmiedehaus, Hanau voor de tentoonstelling Annelies Planteydt (09-10-2016 t/m 29-01-2017):

• Annelies Planteydt, diverse halssieraden: Collier boogjes, Collier 'Eilanden', De koorddanseres, Purple Lanes en Zeeuws meisje

Bruikleen aan het museum Villa Stuck, München voor de tentoonstelling Jan Toorop (1858-1928), (26-10-2016 t/m 29-01-2017):

• Jan Toorop, Gebed voor de maaltijd, 1907 (olieverf op karton)

Bruikleen aan STAM - Stadsmuseum Gent, voor de tentoonstelling Draken (01-12-2016 t/m 28-05-2017):

• Draakje op sterk water