Het Zeeuws Museum geeft een rijk beeld van de geschiedenis en de cultuur van Zeeland. (Historische) ontwikkelingen op uiteenlopende gebieden zoals werk, vrije tijd, geloof en wetenschap komen tot leven in onze collectie. De objecten in het museum vertellen iets over de samenleving, maar staan er tegelijkertijd buiten. Het museum is daarom de ideale plek om te reflecteren, te experimenteren, om te denken en uit te testen.

Bezoekers zijn voor de afdeling Publiek (educatie, communicatie en marketing) de leidraad en inspiratiebron voor alle publieksactiviteiten, programmering en (media)uitingen die ontwikkeld worden bij tentoonstellingen en vaste presentatie. Dit levert ieder jaar een gevarieerd programma op dat een breed publiek aanspreekt, niet alleen tussen de muren van het museum, maar ook daarbuiten zoals op school, op straat of online.

Programma's voor het onderwijs worden in samenwerking met docenten opgezet. Samenwerking is er met collega-instellingen, wetenschap en andere partijen zoals bijvoorbeeld de zorg in Onvergetelijk Zeeuws Museum. Bezoekers, onderwijs en samenwerking met derden ondersteunen onze missie: nieuwe generaties verbinden met het erfgoed van Zeeland.

 

Onderwijs

Het Zeeuws Museum biedt het onderwijs een vraaggericht programma-aanbod. De collectie in de vaste presentatie en de tentoonstellingen zijn daarbij het vertrekpunt. Op verzoek worden samen met het onderwijs programma’s gemaakt en ontwikkeld. Docenten in basis- en voortgezet onderwijs kunnen zo hun leerlingen een lesstof vervangend alternatief aanbieden, zowel voor kunst en cultuur als voor taal, rekenen, aardrijkskunde en geschiedenis. Hierdoor worden meerdere leerdoelen gerealiseerd en is de cultuureducatie die we bieden vakoverstijgend.

Zeeuws Museum in de school

Gastles Zeeuws Museum in de School i.s.m. de Algemene Basisschool Middelburg
Foto Nicolette Janse

Het Zeeuws Museum heeft een uitleencollectie van museale voorwerpen waarmee het museum naar basisscholen in Zeeland reist. De voorwerpen vormen de basis van een doorlopende ontwikkelleerlijn voor het primair onderwijs: Zeeuws Museum in de school.

Dit programma is ontwikkeld in samenwerking met het onderwijs en volledig geïmplementeerd bij ABS Middelburg.

Zeeuws Museum in de school werd dit jaar met twaalf andere projecten genomineerd voor de Museumeducatieprijs. Dit is dé prijs voor het beste samenwerkingsproject tussen basisscholen en musea. De prijs werd helaas niet gewonnen, maar het Zeeuws Museum is erg trots op de mooie nominatie en vermelding als "goed voorbeeld".  

HANDWERK

HANDWERK. Patroonpakket Zeeuws vrouwenjak

Voor de afdeling educatie stond een groot deel van het jaar in het teken van HANDWERK. Samen met experts en een nieuw team HANDWERK-vrijwilligers is de tentoonstelling bijzonder levendig gehouden. Een gevarieerd programma werd ontwikkeld met educatieve (leer)middelen en activiteiten zoals workshops, lezingen, drukwerk en ander materiaal. Zowel voor de individuele bezoeker als voor de bezoeker in groepsverband is er aanbod op maat. De activiteiten hebben tot doel om mensen met verschillende kennis- en ervaringsniveaus aan te spreken en te stimuleren. Het Zeeuws Museum trekt met HANDWERK een divers publiek dat zich met overtuiging verbindt aan het museum.

De tentoonstelling HANDWERK is door vele schoolklassen uit het basis- en voortgezet onderwijs bekeken. Zo ontvingen wij onder andere de VMBO-leerlingen van het Ostrea Lyceum uit Goes. In het voorjaar bezochten de leerlingen het museum in het kader van CKV. Tijdens hun bezoek luisterden ze naar verhalen bij de collectie, die hen inspireerden tot het maken van een eigen beukje. Terug op school, onder leiding van hun docenten Ria Potter en Jacqueline Traaman, hebben de 100 brugklassers hun schetsen verder uitgewerkt tot een collectie. In de zomer werden ze getoond in het Zeeuws Museumcafé. Sommige beukjes vertellen een heel persoonlijk verhaal, zoals de zoektocht naar een moeder. Andere verbeelden dromen, zoals over de wens een superheld te zijn. En er zijn beukjes die een heus experiment met materialen laten zien.

HANDWERKPLAATS

Meesteropleiding Coupeur krijgt jak naailes van mevrouw VosFilmstill Urbi & Orbi

In het museum zelf staan niet alleen de modezalen in het teken van HANDWERK, er is ook een speciale HANDWERKPLAATS geopend waar de bezoeker zelf aan de slag kan wanneer de HANDWERKSTERS aanwezig zijn. In de werkplaats geven zij uitleg en demonstraties bij de ambachtelijke technieken van het vouwen en plooien die in de Zeeuwse streekdrachten gebruikt worden. De bezoeker wordt uitgenodigd vooral zelf aan de slag te gaan met de naaimachine, met leer plooien, smokken, een Axels beukje borduren of een Zuid-Bevelandse muts te vouwen. Van deze wereldberoemde kap van het Zeeuws Meisje is in de werkplaats een vouwplaat van papier aanwezig, zowel voor volwassenen als kinderen.

De animo tot participeren en leren was groot. De masterclasses over het naaien van een jak (cursus van 1 dag) en mutsen stijven en plooien (cursus van 2 middagen) bleken een doorslaand succes. Vanwege het grote aantal aanmeldingen zijn extra workshops ingepland.

Museumkidsweek

Stoepkrijtwedstrijd i.s.m. Jeugdcultuurfonds, in het kader van Museumkidsweek

In de herfstvakantie stond het Zeeuws Museum bol van de activiteiten voor kinderen tot en met twaalf jaar in het kader van de Rabo Museumkidsweek. Maar liefst 650 kinderen deden mee aan de activiteiten die speciaal voor hen werden georganiseerd.

Ook de wedstrijd die de Nederlandse Museumvereniging had uitgeschreven gedurende de week, trok aardig wat deelnemers. Om mee te doen moesten de kinderen hun foto of filmpje uploaden op de site van de Museumkidsweek. Het museum organiseerde hiervoor een vlogworkshop, waarbij kinderen onder professionele begeleiding zelf met de camera in de hand een filmpje maakten bij en over hun favoriete museumobject. Eén van de jonge fans van het Zeeuws Museum ging er met de Zeeuwse prijs vandoor.

Sign of the Times

Merel van Lent in haar element bij werk van Constant Dullaart 'Emoji Monochrome Eggplant' (2015)
Foto @merelvanlent, via Instagram

In Sign of the Times wordt een vergelijking gemaakt tussen de middeleeuwse en hedendaagse manier van communiceren met beeld. De snelheid waarmee beelden heden ten dage geproduceerd en - op internet - verspreid worden, is bijna niet te bevatten. Hoe gaan we vandaag om met beelden, in het bijzonder in sociale media? Welk beeld communiceer je van jezelf? Wie zien dat allemaal? Hoe ga je om met beelden die je helemaal niet wilt zien?

De educatieve middelen en programma’s richten zich op beeld maken, dragen, zoeken, lezen en bespreken. Het onderwijsprogramma bij de tentoonstelling richt zich erop de zelfredzaamheid van jongeren op het internet te vergroten. De invloed van sociale media op onze samenleving, en dus ook die van jongeren, wordt steeds groter. De competenties die kinderen daarvoor moeten ontwikkelen zijn digivaardigheid en een kritische blik. Het Zeeuws Museum wil jongeren stimuleren om die vaardigheden te ontwikkelen, die hen helpen zich staande te houden in een in toenemende mate virtuele en visuele maatschappij.

 

Samenwerking

Het Zeeuws Museum heeft naast scholen en docenten meerdere samenwerkingsrelaties die het Leren & Verbinden mogelijk maken. Zo is er een voorname rol voor de wetenschap. In de educatieve programma’s staat deze steeds vaker centraal, zowel voor kinderen als voor volwassenen. De collectie van het Zeeuws Genootschap is hiervoor veelal het uitgangspunt.

De samenwerking met collega-instellingen, waarmee onder andere via bruikleen-regelingen uitwisseling van kennis en objecten plaatsvindt, is onontbeerlijk. Met de programma’s Huis van Herinnering en Onvergetelijk Zeeuws Museum is er een intensieve samenwerking met de zorgsector, waarbij zowel verzorger als patiënt een band met het museum opbouwen.

Tentoonstellingsprojecten leiden telkens tot nieuwe verbanden, zoals bij HANDWERK met onder andere de opleiding Meester Coupeur en bij Schieten tegen het vergeten met het Nederlands Veteraneninstituut. Het museum zoekt bovendien nadrukkelijk samenwerking op gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau. Zo kunnen ook lokale, regionale en nationale evenementen die het Zeeuws cultureel erfgoed op de kaart zetten, worden ingezet om te verbinden.

Magisch Museumlab

Magisch Museumlab: Meestervervalsen
Foto Annet Eekman

In 2015 heeft het museum, met steun van de Vrienden van het Zeeuws Museum, de kinderworkshops onder de vlag van Magisch Museumlab gecontinueerd. Vooral de wetenschappelijk gerelateerde workshops zijn populair. Voor 2016 voert het Zeeuws Museum deze koers verder door. De kinderworkshops zullen zich hoofdzakelijk op wetenschap blijven richten. Experts van het Zeeuws Genootschap en daarbuiten zijn gevraagd een bijdrage te leveren. Zo leerde genootschapsconservator Mark Bosselaers de kinderen tijdens de workshop ‘De mol op alcohol’ de natuur observeren en hoe je deze kunt bewaren, bijvoorbeeld op sterk water of door beesten op te zetten.

André Kuipers

Collegetour André Kuipers en Wetenschapsdag voor Walcherse basisschoolleerlingen
In samenwerking met onder andere: Huis van de techniek Zeeland, UCR, Zeeuwse Bibliotheek en Stichting Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen. Foto anoniem

Op vrijdag 6 maart kwam astronaut André Kuipers op uitnodiging van het Wetenschapsknooppunt Zeeland en de stuurgroep Talent in Zicht naar Middelburg. Zijn missie: zoveel mogelijk basisschoolleerlingen interesseren voor wetenschap en techniek! Platform Bèta Techniek (PBT) bood in het kader van het Techniekpact leerlingen in groep 7 van het basisonderwijs op Walcheren de mogelijkheid om tijdens een collegetour kennis te maken met Nederlands beroemdste ruimtereiziger.

In het ochtenddeel kregen zij de kans om zelf vragen te stellen aan Kuipers. De middag stond in het teken van zelf ervaren hoe leuk wetenschap en techniek is. Leerlingen volgden onder andere workshops bij het Zeeuws Museum, de Zeeuwse Bibliotheek en Stichting Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen. Bijna 250 leerlingen bezochten deze dag het Zeeuws Museum en maakten kennis met de wetenschappelijke (genootschaps-)collectie. 

Weekend van de wetenschap

Ook dit jaar werd op 3 oktober samen met de conservatoren van het Zeeuws Genootschap een bijzondere dag georganiseerd over de collectie van het genootschap. Tijdens deze Genootschapsdag die samenviel met het Weekend van de Wetenschap, werd zelden of nooit eerder getoonde genootschapscollectie uit de depots van Zeeuws Museum, Zeeuwse Bibliotheek en Zeeuws Archief, op zaal getoond. Deze samenwerking wordt ook in 2016 gecontinueerd.

Onvergetelijk Zeeuws Museum

Onvergetelijk Zeeuws Museum, rondleiding voor mensen met dementie en hun mantelzorgers
Foto Anda van Riet

Sinds maart 2015 maakt het Zeeuws Museum de collectie toegankelijk voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Samen bekijken mantelzorger en personen met dementie in een ontspannen en positieve sfeer kunstwerken in de tentoonstelling. Ze gaan hierover met elkaar in gesprek en laten zich inspireren door creatieve opdrachten. De rondleidingen worden iedere eerste vrijdag van de maand georganiseerd, elke maand met een nieuw thema. Inmiddels kunnen we voor Onvergetelijk Zeeuws Museum rekenen op een groep vaste deelnemers.

Steeds meer mensen krijgen direct of indirect te maken met dementie en de ziekte van Alzheimer. Nog altijd zijn hier geen geneesmiddelen voor. Kijken naar kunst biedt de mogelijkheid om ideeën uit te wisselen zonder terug te hoeven vallen op het kortetermijngeheugen. Het biedt veeleer toegang tot het langetermijngeheugen en persoonlijke ervaringen. Bovendien stimuleert kijken naar kunst de hersenen door middel van cognitieve oefening. Onderzoek toont aan dat dit een positief effect heeft op de gezondheid.

Met Onvergetelijk Zeeuws Museum neemt het Zeeuws Museum deel aan het landelijk programma Onvergetelijk. Bijzonder aan dit programma is dat het niet alleen leidt tot een verbetering van de kwaliteit van leven van de persoon met Alzheimer, maar dat het ook positieve effecten heeft voor de mantelzorger en de relatie tussen hen beiden. Bovendien biedt het museum hiermee een veilige en inspirerende omgeving om met lotgenoten in contact te komen. Tijdens het programma ligt de focus op het positieve, creatieve en inspirerende; niet op de ziekte. Het Alzheimer-programma is geïnspireerd op het ‘Meet Me at MoMA’-programma van het Museum of Modern Art in New York.

Veteranen

Veteraan Colin Bal verteld in Schieten tegen het vergeten over zijn tijd bij defensie
Foto Pim Top

Ter gelegenheid van de tentoonstelling Schieten tegen het vergeten. Fotografie in Zeeland tijdens WOII is het Zeeuws Museum een bijzondere samenwerking aangegaan met het Nederlands Veteraneninstituut. Dit instituut speelt een belangrijke rol in het uitdragen en stimuleren van maatschappelijke waardering voor de prestaties die veteranen in opdracht van politiek en samenleving hebben geleverd en voor de offers die daarbij werden gebracht. In de tentoonstelling ontmoeten bezoekers een veteraan, die als militair heeft gediend in uiteenlopende oorlogen en vredesmissies.

In Schieten tegen het vergeten staan de foto’s van een aantal Zeeuwen centraal. Ondanks de risico’s, hebben zij ieder op eigen wijze hun omgeving ten tijde van de bezetting vastgelegd. Aan de hand van deze historische foto’s gaan de veteranen met de bezoeker in gesprek. Zij weten als geen ander hoe het is om in oorlogsgebied te leven en te werken. Wat doet een oorlogssituatie met een mens? Is de persoonlijke ervaring anders dan wat het journaal bericht? Wat heeft u zelf over voor de vrede? Wat is rechtvaardig?

Tijdens de Stadsfeesten Middelburg, die dit jaar samenvielen met de Zeeuwse Veteranendag, startte de samenwerking. Zeeuwse veteranen vertelden hun verhaal op zaal in de tentoonstelling. Op het plein konden kinderen van veteranen en belangstellenden vlaggen maken van de landen waar veteranen gediend hebben. Bij vertrek van het plein vormden bezoekers van het Zeeuws Museum, groot en klein, een erehaag als teken van dankbaarheid.

  

Vrienden Van Het Zeeuws Museum

Beleid Vrienden

Twee actiepunten uit het beleidsplan 2012 - 2016 waren ook in 2015 leidend, namelijk:

  • Het vervullen van de ambassadeursrol van de Vriendenstichting.
  • Het leveren van een bijdrage aan de netwerkfunctie van het Zeeuws Museum.

Tevens is het verbreden en vergroten van het aantal Vrienden een blijvend aandachtspunt. Sociale media en (digitale) publicitaire kanalen worden hierbij steeds vaker benut. Er werd sterk ingezet op het optimaliseren van de communicatie. Er vond afstemming plaats met de verantwoordelijke voor de sponsoring van de zakelijke markt van het Zeeuws Museum en met de Vrienden van het Marie Tak van Poortvliet Museum Domburg. Het Strategisch Werkdocument, het afstemmingsdocument tussen het museum en de Vriendenstichting, werd bijgewerkt, zodat de samenwerking tussen het Zeeuws Museum en de Vriendenstichting zo soepel mogelijk blijft verlopen.

Het ondersteunen van de activiteiten van het museum beleefde een hoogtepunt in het voorjaar toen het Zeeuws Museum werd genomineerd voor de Museumprijs 2015. De inzet van het bestuur heeft er mede toe bijgedragen dat het Zeeuws Museum als tweede eindigde met een score van 23.059 stemmen - gezien de grootte van de provincie een fantastische score. Ook ondersteunden de Vrienden twee activiteiten van het museum, gericht op leerlingen in het voortgezet onderwijs.

In 2015 is de bijdrage gehandhaafd op € 25,00 per jaar. De bijdrage voor Vriend met partner/introducé werd iets opgetrokken naar € 40,00. Het aantal Vrienden nam in het afgelopen jaar toe van 214 naar 216 personen.

De Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum sponsorde met een bijdrage in de kosten van € 1.800 de workshops Magisch Museumlab voor kinderen tussen 5 en 10 jaar. Tevens werd een donatie van € 500 gegeven voor de aanschaf van een 3D-printer, die onder meer zal worden gebruikt voor educatieve doeleinden in het kader van de tentoonstelling Sign of the Times. 

Vriendenactiviteiten

Er werd één activiteit georganiseerd. Op 28 mei bezochten de Vrienden Brussel onder de inspirerende leiding van John Louws. Behalve een bezoek aan het nieuwe Fin-de-Siècle Museum werden de deelnemers tijdens een stadswandeling geleid langs bijzondere gebouwen van de belle époque. De reis naar Brussel werd door de deelnemers zeer gewaardeerd.

Bestuur Vrienden

Het bestuur kwam in 2015 acht keer bijeen. De vergaderingen werden afwisselend bijgewoond door Marjan Ruiter, directeur van het Zeeuws Museum en Yvette Lardinois, medewerker marketing en communicatie. De functie van secretaris is aan het eind van het jaar vervuld. Tevens is Menno van den Hoek toegetreden tot het bestuur. Aan het einde van het jaar was het bestuur weer op volle sterkte en als volgt samengesteld:

  • Ernst van der Hoop - voorzitter
  • Ellen Gerritse - secretaris
  • Hans van Tongeren - penningmeester
  • Klaas Delfsma - lid
  • Jeanine Vandenbergh - lid
  • Bram de Muijnck - lid
  • Menno van den Hoek - lid

De Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum is aangesloten bij de Nederlandse Federatie van Vrienden van Musea in Amsterdam.

 

Digitale strategie

In 2014 heeft het museum voor het eerst een integrale digitale strategie gepresenteerd. De komende jaren zal deze gefaseerd worden uitgevoerd. De strategie draagt bij aan de missie van het museum om nieuwe generaties te verbinden met het erfgoed van Zeeland. Het heeft als voornaamste doel het realiseren van een grotere impact met meer snelheid. De strategie gaat uit van de kerntaken van het museum en onderzoekt hoe digitale middelen daaraan kunnen bijdragen.

In 2015 is fase 1 gestart met het ontwikkelen van een in de website geïntegreerde open source collectiedatabase, samen met INTK. Deze innovatieve aanpak heeft voordelen op het gebied van efficiency en kosten van hosting, maar biedt vooral ook mogelijkheden om de database te benutten als bron voor diverse digitale toepassingen online en on site.

Eerder is gebleken dat het Zeeuws Museum de juiste schaal heeft om met zaken te experimenteren die nog niet eerder zijn geprobeerd in de museumwereld. Het project is spannend en biedt veel uitdagingen maar zeker ook veel kansen. De verwachting is dat de database in het voorjaar van 2016 online zal zijn.

Net als in 2014 is een intensieve AdWords campagne gevoerd om het bezoek aan de website gericht te laten groeien. Naast forse aantallen bezoekers leveren deze campagnes ook veel extra bezoekinformatie op. Mede vanuit deze informatie is een werkwijze ontwikkeld voor webcare en het periodiek analyseren van data, met als doel om de behoeften van ons online publiek beter te leren kennen.

 

Social media

Het social media team, bestaande uit medewerkers van verschillende teams, heeft het afgelopen jaar ingezet op meer strategisch gebruik van de sociale media voor een zo groot mogelijk bereik en interactie met het publiek. Om een jongere doelgroep aan te spreken is Instagram ingezet. Het aantal volgers is flink gestegen en het beleid zal het komende jaar worden voortgezet.

instagram 2014 geen data

Video's op YouTube:

Video's HANDWERK:

Video BankGiro Loterij bedankdagen:

Films door kinderen in het kader van Museumkidsweek:

Video’s gemaakt in de Museumkidsweek tijdens de vlog-workshop:

Teasers Sign of the Times:

 

Publiek

Het Zeeuws Museum bedient een breed publiek van inwoners en (buitenlandse) bezoekers van Zeeland. Binnen dat totale publiek wordt extra aandacht geschonken aan twee doelgroepen: jongeren en senioren. Een bezoek aan het Zeeuws Museum is voor zowel de inwoners als de bezoekers van Zeeland een bijzondere ervaring en biedt hen (een moment van) ontspanning en reflectie. Het Zeeuws Museum inspireert bezoekers en prikkelt hun verbeeldingskracht. De verhalen bij de objecten inspireren tot nieuwe inzichten en creativiteit.

Het Zeeuws Museum benadert deze bezoekers ook actief, zowel binnen als buiten de muren van het museum, en zowel offline als online. Op beurzen en markten presenteert het museum zich steeds meer als een mini-museum op locatie. In een prachtig vormgegeven kraam biedt het informatie over het museum, de tentoonstellingen, de (educatieve) programma’s en de lopende projecten.

Het aantal bezoekers bedroeg dit jaar 51.205. Dankzij een groei van het bezoekersaantal met bijna 11% is de voor ons magische grens van 50.000 voor het eerst in de geschiedenis van het museum overschreden. Wat getallen: van ons publiek in huis is 13% jonger dan 18 jaar, de meesten zijn afkomstig uit Zeeland. Meer dan een derde van onze bezoekers (36%) heeft een Museumkaart. Als marketingmiddel is de Museumkaart voor ons dan ook van groot belang.

Aantal on site bezoekers Zeeuws Museum

Verdeling bezoekers

Aantal bezoekers on site & online

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat ook online een geweldige groei is gerealiseerd van bijna 50%; van 99.102 bezoeken in 2014 naar 147.662 dit jaar. Deze groei is het gevolg van een succesvolle AdWords campagne.

Herkomst bezoekers website

BankGiro Loterij bedankweekend

Met een jaarlijkse bijdrage van € 200.000 en samenwerking op het gebied van marketing en publiekswerving is de BankGiro Loterij van grote betekenis voor het Zeeuws Museum. Om deelnemers aan de BankGiro Loterij te bedanken voor hun bijdrage heeft de BGL-organisatie een nieuw concept bedacht. Het Zeeuws Museum mocht de eerste van deze zogenaamde Bedankdagen organiseren op zaterdag 13 en zondag 14 juni. Deelnemers van de BankGiro Loterij werden uitgenodigd om samen met een introducé het Zeeuws Museum te bezoeken.

Tijdens deze BankGiro Loterij Open Dagen konden deelnemers zich inschrijven voor exclusieve rondleidingen, workshops en lezingen. Zo volgden ze onder meer de ‘Dit-maakt-u-mogelijk-toer’, een rondleiding die voert langs de collectie die het museum de afgelopen jaren heeft kunnen verwerven dankzij de steun van de deelnemers van de BankGiro Loterij. De rondleiding voerde langs werken die nog maar kort of zelfs nog niet eerder op zaal getoond waren. Dit waren onder andere knipwerkjes van Jan de Prentenknipper, tekeningen van Jan Heyse en het Bruidje uit Oud-Beijerland van Thérèse Schwartze.

Het Rembrandt Frerichs Trio presenteerde in samenwerking met het Zeeuws Museum een (mini)concert op zaal, waarbij speciaal gecomponeerde muziek ten gehore werd gebracht. Geïnspireerd op de kunstwerken van de hand van Thérèse Schwartze leverde dit een verdiepende concertervaring, waarbij kunst, muziek en ruimte elkaar beïnvloedden en versterkten.