Het Zeeuws Museum bewaart en verzamelt Zeeuws cultureel erfgoed voor toekomstige generaties. De collectie vormt het uitgangspunt voor de activiteiten van het Zeeuws Museum; het is de basis voor het Inspireren & Verwonderen maar ook voor het Leren & Verbinden.

Collectiestukken vergen voortdurend aandacht en onderhoud. Ook valt er vaak nog veel te ontdekken over deze stukken. Zo geven deskundigen die de collectie raadplegen voor hun eigen onderzoek vaak verrassende invalshoeken op objecten. Daarom zoeken we nieuwe en intensievere mogelijkheden om samen te werken met wetenschappers en restauratoren. We bekijken bovendien hoe we de nieuwe kennis en informatie kunnen gebruiken in presentaties en deze ook op andere manieren met het publiek kunnen delen.

Voor tentoonstellingen en andere presentaties mag het Zeeuws Museum regelmatig gebruik maken van objecten met een Zeeuwse connectie die zich in de collecties van andere instellingen of bij particulieren bevinden. Daar staat tegenover dat het Zeeuws Museum zelf eveneens graag objecten in bruikleen geeft. Zo kunnen ook anderen buiten de museummuren en zelfs buiten de provincie kennis maken met het culturele erfgoed van Zeeland.

 

Behoud & Beheer

Hanteren van collectie in depot voor de installatie van Ruben Doornweerd

Het jaar 2015 startte met een grote schoonmaak. De werken in de schilderijenzaal werden allemaal met kwast en stofzuiger gereinigd. In het depot werd hard gewerkt aan een inhaalslag op het gebied van standplaatscontroles en de behuizing en registratie van de collectie. De ingezette koers om 'vers' werk uit de eigen collectie te gebruiken bij de herinrichting van de vaste geschiedenispresentatie krijgt steeds meer vorm.

Vanuit het in 2013 gemaakte conserveringsplan zijn de eerste collectiestukken van keramiek behandeld. Dit zijn het portretbeeldje van Jacob Nebbens, het beeldje van de parasitaire tweeling en twee grote vazen. Het komende jaar volgen meerdere keramieken objecten.

Opdrachten zijn verstrekt voor het conserveren en restaureren van een aantal vaandels, streeksieraden, papieren werken, glazen voorwerpen, meubels en schilderijen met hun lijsten.
Voor het transport van de trofeelijst die hoort bij het portret van Michiel Adriaansz. de Ruyter en die gerestaureerd gaat worden door Bernhard & Meurs Restauratie, werd eind 2015 een speciale transportkist gebouwd door Crown Fine Art.
In 2016 krijgen uiteindelijk veel nooit eerder getoonde werken weer nieuwe glans vanwege de komende herinrichting van de geschiedenisvleugel.

Naast de samenwerking met reeds bekende restauratoren als Marijn de Valk (papier), Marianne Düring (glas en keramiek), Piet Minderhoud (streeksieraden) en ICAT (textiel), maakten we kennis met een aantal nieuwe deskundigen. Zij ondersteunden ons met een uitstekend behoud van de collectie en het delen van kennis over de condities en restauratietechnieken van en voor de collectie.

Collectiemedewerkers vervulden niet alleen beheer- en behoudstaken. Zij hanteerden ook objecten bij een aantal specifieke fotografieprojecten waarin het depot een centrale rol speelde. Een sprekend voorbeeld hiervan is de opstelling van fotograaf Ruben Doornweerd voor het nieuwe kunsttijdschrift 'See all this'.

 

Onderzoek

Portretbeeldje van vermoedelijk Bartholomeus Nebbens, ca. 1725
Foto Jan Torfs

In verband met een grootschalig onderzoek naar de herkomst van de steensoorten waarvan de Nehalennia-altaren zijn gemaakt, hebben Roland Dreesen en Wim de Clercq van de Universiteit Gent en Sven van Haelst van Onroerend Erfgoed Brussel geologisch onderzoek verricht.

Voor het project HANDWERK hebben studenten van de Meesteropleiding Coupeur en modeontwerper Antoine Peters de collectie jakken uit de Walcherse streekdracht onderzocht in het textieldepot. Voor de tweede fase van dit project, waarin houtverbindingstechniek een centrale rol inneemt, onderzochten leerlingen van het Goese Lyceum VMBO bouwen, wonen & interieur en stoelenmaker Caspar Labarre de collectie stoelen uit het meubeldepot.

Promovendus kunstgeschiedenis Mireille Shih van de universiteit van Genève is bezig met een uitgebreid onderzoek naar portretbeeldjes van ongebakken klei. Met name in de 18e eeuw lieten Europese bezoekers aan Kanton, China, deze van zich maken. Er moeten er destijds honderden zijn gemaakt, maar vanwege hun kwetsbaarheid is slechts het kleine aantal van vermoedelijk 38 stuks bewaard gebleven. Hiervan heeft het Zeeuws Museum er drie in de collectie. Samen met historicus Jeroen-Martijn van Haart, die biografisch onderzoek naar de afgebeelde personen heeft gedaan, heeft Mireille Shih het depot bezocht om de beeldjes te bestuderen. De resultaten van het onderzoek zullen in haar proefschrift worden opgenomen.

In verband met zijn aanstelling aan de University College Roosevelt (UCR) als genootschapsfellow heeft dr. Ad Maas een oriënterend bezoek gebracht aan het museumdepot. Hij zal een jaar lang onderzoek doen naar de genootschapscollecties in het kader van het aanstaande 250-jarig bestaan van het Zeeuws Genootschap in 2019. Naast zijn aanstelling bij UCR blijft Maas conservator bij Museum Boerhaave.

Karina Bot van Droom van de Blauwe Kamer heeft de porseleincollectie bestudeerd op zoek naar Chinees porseleinen objecten waarop Chinese karakters zijn aangebracht. Ze doet haar inventarisatieonderzoek in verband met de voorbereidingen op een tentoonstelling met deze thematiek in het Gemeentemuseum Den Haag, die voor het voorjaar van 2017 staat gepland.

Geïnteresseerde Erik Werps heeft in augustus het museumdepot bezocht om een zonnewijzer te bestuderen.

Klaas Post, verbonden aan het Natuurhistorisch Museum Rotterdam, heeft de collectie walvisbotten bestudeerd.

In verband met een monografie/oeuvrecatalogus over kunstschilder Abraham Busschop (1670-1729) heeft Bert-Jan van Egteren het schilderij 'Honden met wild' uit 1727 van de hand van deze kunstenaar bestudeerd.

Antoine Hautin heeft het bottendepot bezocht voor een onderzoek naar periotica of fossiele gehoorbeentjes van walvissen.

Van het Dordrechts Museum bezochten conservator Sander Paarlberg en projectmedewerker Teun Bonenkamp het depot om schilderijen van Godfried Schalcken en Aert Schouman te bestuderen. Over beide kunstenaars heeft het Dordrechts Museum tentoonstellingen in voorbereiding.

Lo van Driel heeft voor zijn biografie over Reimond Kimpe het documentatiearchief van het Zeeuws Museum geraadpleegd.

Naast verzoeken tot collectieonderzoek van buiten heeft het Zeeuws Museum in 2015 ook zelf een expert ingeschakeld. Fine Art consultant Jim van der Meer Mohr heeft de schilderijencollectie onder de loep genomen en hierbij met name de anonieme werken van nadere informatie voorzien.

Stagiair Jacob van der Kerkhof, student rechten, geschiedenis en taal (interdepartemental major) aan de University College Roosevelt, heeft onderzoek gedaan naar biografische gegevens van schenkers van natuurhistorische objecten aan het Zeeuws Genootschap. Daarnaast heeft hij Excel-inventarisbestanden met grote hoeveelheden gegevens van de natuurhistorische objecten gereedgemaakt om ze vervolgens te kunnen importeren in de museumdatabase.

In het kader van de voorbereidingen op de nieuwe geschiedenispresentatie is stagiaire Romy van Voren, studente geschiedenis aan de Universiteit Leiden, in oktober begonnen met een onderzoek naar de ontstedelijking van Zeeland in de periode 1750-1850 en de invloed hiervan op de buitenhuizen.

 

Aankopen

Christine Meindertsma, Flax ottoman, ca. 2009
Foto Anda van Riet

Naar aanleiding van de tentoonstelling Tasten in het Duister zijn een aantal werken van de deelnemende kunstenaars aangekocht. Katja Mater maakte het werk 'Site-Specific Density Drawing 23/03/14 Middelburg' in het Zeeuws Museum, een paar dagen voor de opening van Tasten in het Duister in 2014. Ze schilderde een deel van een tentoonstellingszaal rood en vervolgens weer wit. Dit proces legde ze steeds vanuit hetzelfde gezichtspunt vast met een technische camera. De diapositieve films die ze gebruikte werden met meerdere opnamen belicht, steeds op een ander moment in het proces. De zo ontstane foto’s geven de ruimte maar ook de tijd weer. Ze stellen je haast letterlijk in staat terug in de tijd te kijken en de verandering van de ruimte opnieuw te ervaren.

Zachary Formwalt volgde in 'Working on the Cut' de reconstructie van het paneel 'De roeping van Mattheus', dat mogelijk aan Marinus van Reymerswale moet worden toegeschreven. Het paneel lag in vijf stukken toen het in 2014 aan het Zeeuws Museum werd geschonken. In het restauratieatelier SRAL wordt het weer verlijmd tot één stuk. Er bestaan verschillende 16e-eeuwse versies van het paneel, maar welke van de hand van de Zeeuwse kunstenaar is en naar welk ‘origineel’ dit paneel gerestaureerd moet worden, is onduidelijk. Dit probleem wordt door de kunstenaar verbeeld door de vorm van de installatie. Hierbij worden meerdere videokanalen, net als de paneeldelen, tegen elkaar geplaatst, maar laten ze tegelijkertijd eigenlijk te veel ruimte om werkelijk sluitend te zijn.

Met het oog op een nieuwe inrichting van de derde verdieping van het Zeeuws Museum die voor begin 2017 staat gepland, zijn enkele specifieke werken aangekocht. Zo is het strandleven in de collectie, toch een erg belangrijk element in het Zeeuwse leven, zowel voor de eigen bewoners als voor bezoekers aan de provincie, slechts matig vertegenwoordigd. Het schilderij 'Ada in strandstoel' door Maurice Góth geeft een kijkje op het strandleven rond 1918. Een ander ondervertegenwoordigd element is de verbeelding van het gewone dagelijks leven. Een scène door W.J. Schütz van het lossen van hooi op de Loskade in Middelburg in het eerste kwart van de 20e eeuw vormt daarom een welkome aanvulling. Beide werken zijn aangekocht met het oog op de nieuwe presentatie.

Het project HANDWERK 2 staat in het kader van het ambacht van houtbewerker. Het Zeeuws Museum was daarom zeer verheugd dat het in de gelegenheid was een prachtig gesneden sigarenkoker te kopen, welke hoogstwaarschijnlijk is gemaakt door Pieter Puijpe jr. (1874-1942). Op de koker staat het wapen van Vlissingen en het familiewapen van Tutein Nolthenius. H.P.J. Tutein Nolthenius was burgemeester van Vlissingen van 1888 tot en met 1897. In deze periode stelde hij Puijpe jr. in de gelegenheid om een opleiding tot beeldhouwer en tekenaar te volgen. Dit legde de basis voor Puijpe's latere succes als beeldhouwer en houtsnijder.

 

Overige aankopen

• Koen Hauser, De Profundis, 2014 (videowerk)
• Marijn van Kreij, Zonder titel, 2014 (gouache en potlood op papier)
• Christien Meindertsma, Flax ottoman, ca. 2009 (vlaspoef)
• Anoniem, Portretminiatuur Mr. Nicolaas Cornelis Lambrechtsen van Ritthem, ca. 1800 (olieverf op koper)
• Anoniem, Portretminiatuur Maria Petronella Lambrechtsen van Ritthem-Schorer (1760-1803), ca. 1800 (olieverf op koper)
• Anoniem, Portretminiatuur Thomas Adriaan Lambrechtsen van Ritthem (1828-1879), ca. 1835 (olieverf op koper)
• Meesteropleiding Coupeur, Patronen en pasmodellen van een vrouwenjak en een mannenpak in opdracht van het Zeeuws Museum gemaakt voor de winkel, HANDWERKPLAATS en de collectie, HANDWERK, 2014/5
• Een partij originele streekdrachtstoffen, waarvan een deel voor opname in de collectie en een deel voor gebruik voor publieksactiviteiten HANDWERKPLAATS
• Anthonij C. Wijnstroom, Het hof Molenzicht aan de Thijsweg, 1917 (olieverf op doek)
• Johannes Hubertus Reygers, gedenkteken met de familiegeschiedenis van Hendrik van den Broecke, ca. 1821 (tekening/papierknipkunst)
• Johannes Hubertus Reygers, gedenkzuil met portret van Hendrik van den Broecke, ca. 1821 (tekening/papierknipkunst)
• Rouwkledingstukken (beuken, schorten, jakken, doeken en mitaines), Axelse dracht ca. 1910/1920
• Jacobus Cornelis Gaal, liggende schapen, 1850 (ets)

 

Schenkingen

Zilveren tasbeugel, ca. 1900
Foto Anda van Riet

Penning op het droogmaken van Walcheren, 1946
Foto A. Zaaiman

Ook in 2015 ontving het Zeeuws Museum weer verschillende schenkingen. Twee bijzondere verhalen zijn hieronder uitgelicht.

• In 2010 ontving het Zeeuws Museum van mevrouw de Ruysscher-Dijs een Nationale Feestrok. In 2015 bezocht haar dochter, mevrouw S. van der Kooij uit Oost-Souburg, het museumdepot. Zij vertelde dat zij nog poppenkleding had, een overgooiertje en een rokje met bijbehorende bolero, gemaakt uit dezelfde restantjes stof als de feestrok die haar moeder eerder had geschonken. Het Zeeuws Museum is zeer verheugd de poppenkleding aan de collectie te kunnen toevoegen.
• In de nalatenschap van de heer Fried Andriessen, Middelburger van geboorte, bevonden zich twee penningen. De schenker, de heer A. Zaaiman uit Amsterdam, vond dat deze bij het Zeeuws Museum thuishoorden. Het gaat om twee goudkleurige penningen, waarvan één ingelijst, die in 1946 zijn uitgereikt aan bedrijven en personen die zich hebben ingezet voor het droogleggen van Walcheren na de inundatie door de geallieerden in oktober 1944. Fried Andriessen en het bedrijf waarvoor hij werkte, de Maatschappij tot Uitvoering van Zuiderzeewerken, waren er mede verantwoordelijk voor dat men in februari 1946 op Walcheren weer droge voeten had.
• Jan de Prentenknipper, Buyten Lust, 1820-1870 (prentenknipsel)
• Schenking de heer J.H. Kerpenstein, Louisville, Verenigde Staten
• Beschilderde spanen mutsendoos, 19e eeuw
• Schenking mevrouw D.J.E. Krijger-Janzen, Berg en Dal
• Zilveren tasbeugel, ca. 1900
• Schenking mevrouw J. de Putter, Enkhuizen
• Goudkleurige gildepenning van het smedengilde te Middelburg, 1690
• Overdracht Nationaal Militair Museum, Soest
• Geldbedrag van € 6.834,00, particulier legaat
• Biedermeier mahoniehouten bureau, zeven schilderijen van (Zeeuwse) landschappen van de hand van W.J. van den Berghe, een crayontekening 'Aanzicht op Veere' door A. van der Zee, een aquarel van een brug en schuur bij Westhove, Domburg
• Legaat van mevrouw A.J. Versprille uit 1996, na beëindiging vruchtgebruik door de heer mr. C.J. Vogel, Leiden

 

Bruiklenen

A Special Curatorial Project with Rirkrit Tiravanija: The Way Things Go, installation view, 2015
Courtesy Phocasso and Yerba Buena Center for the Arts, San Francisco

In 2015 heeft het Zeeuws Museum verschillende tentoonstellingen gemaakt waarvoor inkomende bruiklenen van andere instellingen, musea en particulieren onontbeerlijk waren. Schieten tegen het vergeten kon bijvoorbeeld niet gemaakt worden zonder de bijdrage van enkele bijzondere particuliere archieven van amateurfotografen die actief waren in WOII. Voor Sign of the Times was het met name de genereuze bruikleen van de Stichting Middeleeuwse Religieuze en Profane Insignes waardoor de tentoonstelling een zeer rijk en gevarieerd beeld kon laten zien van voornamelijk in Zeeland gevonden insignes.

Het Zeeuws Museum heeft zelf ook aan verschillende tentoonstellingen een bijdrage kunnen leveren in de vorm van het ter beschikking stellen van collectiestukken, zowel binnen als buiten Zeeland. Zo is er bijvoorbeeld een hele reeks (kinder)hoofddeksels en accessoires te zien geweest in de tentoonstelling Hoeden en hoofddeksels uit de streekdracht in het Historisch Museum De Bevelanden in Goes. Daarnaast zijn achttien schilderijen van Jan Frederik en Willem Johannes Schütz uit de collectie van het Zeeuws Museum te zien in de tentoonstelling De zee inspireert in het Zeeuws maritiem muZEEum te Vlissingen. En ook voor de manifestatie Boezem & Co in Middelburg zijn verschillende werken van de hand van Marinus Boezem te zien geweest bij het CBK en de Vleeshal in Middelburg.

Buiten Zeeland waren werken uit de collectie van het Zeeuws Museum onder andere te zien in Singer Laren, het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, het Wallraf-Richartz Museum in Keulen en in het Yerba Buena Center for the Arts in San Francisco.

 

Inkomende bruiklenen

Bruiklenen voor de tentoonstelling Tasten in het duister:

• Zachary Formwalt: Working on the Cut, 2014 (videokunstwerk)
• Koen Hauser: De Profundis, 2014 (videokunstwerk)
• Marijn van Kreij: Zonder titel (Van Reymerswale, De Roeping van Mattheüs, eerste helft 16e eeuw), 2014 (gouache en potlood op papier)
• Katja Mater: Site-Specific Density Drawing 23/03/14 Middelburg (installatie)
• Christian Jankowski / Jankowski Studio: Casting Jesus, 2011 (videofilm)
• Maarten Vanden Eynde: IKEA Vase, 2010 A.D.; The Other Side, 2014 A.D.; De Roeping van Mattheüs, 2014 A.D; Hox Paradox (Genetologisch Onderzoek nr. 23b), 2005/2014 A.D.; Nova Victoria (Preservation of IKEA Catalogue), 2008/2014 A.D. (sculpturen)

Bruiklenen voor de tentoonstelling Schieten tegen het vergeten:

• Gemeentearchief Goes: één album van Jo Vissers
• Particuliere collectie: boekje Serooskerke vertelt, map met foto’s en geschriften en een boxcameraatje
• Bevrijdingsmuseum Zeeland, Nieuwdorp: drukpers en drie fotoalbums van Jo Vissers
• Zeeuws Archief, Middelburg, Polderhuis Westkapelle, Gemeentearchief Vlissingen, Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), Amsterdam: diverse foto- en filmmaterialen

Bruiklenen voor de Genootschapsdag op 3 oktober 2015:

• Zeeuwse Bibliotheek: handschrift Sureq Galigo, Nieuwen ABC capitael-letter boeck, Les-schriften van Jeremias Baart, handschrift Konst der pen door Dankert de Jager
• Zeeuws Archief: pentekening L’Oraison Dominicale (Het Volmaakt Gebed) en douze langues

Bruiklenen voor de tentoonstelling Sign of the Times, afkomstig van:

• Stichting Middeleeuwse Religieuze en Profane Insignes, Langbroek
• Provinciedomein Raversyde, Oostende
• Stedelijk Museum Ieper
• Gemeente ’s-Hertogenbosch
• BOOR, Rotterdam
• Gemeente Amsterdam
• Gemeente Haarlem
• Drie particuliere verzamelaars

Langdurig bruikleen Provincie Zeeland:

• Wapenschild van Maria Magdalena Thibaut van Hoorn

Tweejarig bruikleen particulier:

• Commissarisstoel uit de oude Statenzaal, laatst gebruikt door Commissaris van de Koningin Dr. C. Boertien

 

Uitgaande bruiklenen

Bruikleen aan Museum Terra Maris, Oostkapelle, voor de tentoonstelling De ijstijd opgevist (01-04-2014 t/m 22-03-2015):

• Diverse fossiele beenderen

Bruikleen aan de Zeeuwse Bibliotheek, Middelburg, voor de tentoonstelling Pieter Simon Hamel (06-11-2014 t/m 12-01-2015):

• Handschrift in Noord-Thais schrift, model van een prauw, beeld van een olifant en twee speelmunten

Bruikleen aan Historisch Museum De Bevelanden, Goes, voor de tentoonstelling Hoeden en hoofddeksels uit de streekdracht (01-02 t/m 30-11-2015):

• Driekanten steek, kinderpet met pluim, twee kindervalhoeden, twee kinderzonnehoeden, twee kinderhoeden, mutsenbol, opbergkist, twee hoedendozen, mutsendoos en schoolplak

Bruikleen aan the Yerba Buena Center for the Arts, San Francisco, voor de tentoonstelling A Special Curatorial Project with Rirkrit Tiravanija: The Way Things Go (13-02 t/m 24-05-2015):

• Superflex, Porcelain Pirates Project, 2009

Bruikleen aan Museum Arnhem voor de tentoonstelling Geaarde Kunst (17-02 t/m 24-05-2015):

• Reimond Kimpe, Zeeuwse Boogschutter, 1941 (olieverf op doek)

Bruikleen aan CBK Zeeland, Middelburg, voor de tentoonstelling Boezem & Co (11-04 t/m 25-05-2015):

• Werken van Marinus Boezem: Sculpture Gothique, 1980; Untitled (1982-1984); Étude Gothique, 1984; Della Scultura & La Luce, 1985; Gothic Growing Project, 1987 en Degli Uccelli, 1989

Bruikleen aan de Vleeshal, Middelburg, voor de tentoonstelling Boezem & Co (11-04 t/m 25-05-2015):

• Marinus Boezem, Tumbling Chair, 1982

Bruikleen aan het Polderhuis Westkapelle voor de tentoonstelling Frieda (27-06 t/m 01-11-2015):

• Frieda Rutgers van der Loeff-Mielziner, Chris uit Zeeland, ca. 1918 (olieverf op doek)

Bruikleen aan Stad Damme voor de tentoonstelling 200 jaar Damse Vaart (01-08 t/m 13-09-2015):

• Gegraveerde penning op de opening van het kanaal van Brugge naar Sluis 1858

Bruikleen aan Singer Laren voor de tentoonstelling Bergense School. De eerste Hollandse expressionisten (20-09 t/m 29-11-2015):

• Henri Le Fauconnier, Zeeuwse boerinnen, 1914 (olieverf op doek)

Bruikleen aan Wallraf-Richartz Museum, Keulen, voor de tentoonstelling Glanz & Glamour, Godefridus Schalcken (25-09-2015 t/m 20-01-2016):

• Godfried Schalcken, portret van Elisabeth Tallyarde, 1679 (olieverf op paneel) en Godfried Schalcken, portret van (waarschijnlijk) Elisabeth de Witt, moeder van Elisabeth Tallyarde, ca. 1679 (olieverf op paneel)

Bruikleen aan het Zeeuws maritiem muZEEum, Vlissingen, voor de tentoonstelling De zee inspireert (21-11-2015 t/m 24-03-2016):

Werken van Jan Frederik Schütz:

• Opkomende bui, 1883 (olieverf op doek);
• Schepen op de rede, 1849 (olieverf op doek);
• Schepen op de rede van Vlissingen, 1870 (olieverf op doek);
• Schip in nood, 1855 (olieverf op doek);
• Schip op zee, 'Rede van Vlissingen', 1852 (olieverf op paneel);
• Schipbreuk in de Zeeuwse wateren, 1849 (olieverf op doek);
• Visserspink op het strand, 1874 (olieverf op doek);
• Vissersschepen met duin en strand, 1855 (olieverf op paneel);
• Zeegezicht, 1882 (olieverf op doek);
• Zeilschepen op de Zeeuwse stromen, 1881 (olieverf op paneel);
• Zeilschip en roeiboot, 1840-1888 (olieverf op paneel)

Werken van Willem Johannes Schütz:

• Hoogaarzen op weg naar Veere, 1869 (olieverf op doek);
• Laag water, 1896 (aquarel);
• Laagwater aan de Westerschelde, 1890 (olieverf op doek);
• Storm bij het roeiershoofd te Vlissingen, 1870 (olieverf op doek);
• Vissersboot voor anker, 1875 (olieverf op doek);
• Voor de bui naar binnen, 1888 (olieverf op paneel);
• Woelig water, 1870 (olieverf op paneel)

Bruikleen aan Zuiderzeemuseum, Enkhuizen, voor de tentoonstelling Door het oog van Springer (12-12-2015 t/m 10-04-2016):

• Cornelis Springer, Achter de Drie Banen te Enkhuizen, ca. 1870 (olieverf op paneel)